عملیات استاندارد برای برنامه کنترل زادوولد سگ های خیابانی – برنامه ABC

Animal Welfare Board of India

ترجمه: فاطمه معتمدی

تهیه و تنظیم: پناهگاه حیوانات وفا

1391 خورشیدی ـ 2012 میلادی

پیشگفتار                                                                                            

مقدمه                                                                                                

بخش1                                                                                  

آمارگیری از جمعیت سگ های خیابانی منطقه

1ـ 1ـ ملاحظات کلی

1ـ2 ـ نکاتی که باید موقع انجام آمارگیری محلی مورد توجه قرارگیرد

1ـ 3 ـ شمارش سگ ها

1ـ 4 ـ نیاز به برخورد ماده مدارانه(تمرکز روی ماده ها)

1ـ 5 ـ برنامهABC: نظر اجمالی

بخش2                                                                              

گرفتن و جابه جاکردن سگ های خیابانی به طریق انسانی

2ـ 1 ـ اصول کلی

2ـ 2 ـ روش های گرفتن

2ـ 3 ـ تعیین هویت سگ های خیابانی

2ـ 4ـ بایدها و نبایدها در رابطه باگرفتن سگ ها

بخش3                                                                             

حمل و نقل سگ های خیابانی

3ـ 1ـ موضوعاتی که در طراحی ماشین های حمل ونقل باید درنظرگرفته شود

3ـ 2 ـ مختصات اولیه وانت های سگ گیر

3ـ 3 ـ حمل و نقل سگ ها: بایدها و نبایدها

3ـ 4ـ انتخاب وسایل نقلیه

بخش4                                                                              

زیربنای برنامه هایABC

4ـ 1 ـ مسکن

4ـ2ـ اداره محلی که سگ ها درآن سکنا داده می شوند

4ـ3ـ منابع انرژی

4ـ4ـ  تهویه

4ـ5ـ تعداد لانه های سگ

4ـ6ـ تجهیزات عمل

4ـ7ـ واکسن های ضدهاری

بخش5                                                                              

عناصرکلیدی یک برنامهABCموفق

5ـ1ـ روش های شناسایی و تشخیص هویت سگ های خیابانی

5ـ2ـ روش های شناسایی دائمی

5ـ3ـ ثبت و نگهداری سوابق

5ـ4ـ تاثیر برنامه کنترل کردن و مراقبت (مونیتورکردن)

بخش6                                                                                                 

ملاحظات قبل از عمل

6ـ1ـ اقدامات و بررسی های مقدماتی

6ـ2ـ بررسی های قبل از جراحی

6ـ3ـ تدارکات قبل از عمل جراحی

بخش7                                                                              

جراحی برنامه هایABC

7ـ1ـ پروتکل های بیهوشی و جراحی

7ـ2ـ برش گوش

7ـ3ـ جراحی عقیم سازی: ملاحظات کلی

7ـ4ـ روندکار درعقیم سازی سگ های ماده

7ـ5ـ عقیم سازی سگ های نر

بخش8                                                                             

مراقبت بعدازعمل، واکسن ضدهاری و رهاسازی سگ ها

8ـ1ـ  مراقبت بعد از عمل: ملاحظات کلی

8ـ2ـ  استفاده از داروهای مسکن و ضددرد

8ـ3ـ  استفاده از آنتی بیوتیک ها

8ـ4ـ  واکسن های ضد هاری: ملاحظات کلی

8ـ5ـ  راهنمایی آزادسازی سگ های عقیم شده و واکسینه شده

8ـ6ـ  آموزش عمومی

بخش9                                                                                                

به کشی آزمایش های پس ازکالبد شکافی

تحقیق درباره جراحی هایABC

9ـ1ـ  مرگ با ترحم

9ـ2ـ  آزمایش های پس از کالبد شکافی

9ـ3ـ  تحقیق درباره صحت جراحی های ABC

پیشگفتار

شرایط لازم در مورد هر پروژه ای که برای رفاه حیوانات به اجرا در می آید این است که درد و رنج حیوانات را کاهش دهد. متاسفانه و بااینکه مایلم جور دیگری فکر کنم، گزارش های بد و نامطلوبی که از رفتارهای اشتباه و پر از نقص و بعضی از انجمن های حمایت از رفاه حیوانات (Animal welfare organization=AWO) و مؤسسات طرف قرارداد با شهرداری در اجرای پروژۀ کنترل زادوولد حیوانات Animal Birth control)) می رسد تهیه و ایجاد چنین راهنمایی را به یک ضرورت فوری تبدیل کرده است.

هیات مدیره رفاه حیوانات هند AWBI و شورای دامپزشکی VCA کشور متوجه شدند که اجرای بعضی از پروژه های ABC در کشور با استانداردهای مطلوب مطابقت ندارد. نگهداری سگ ها در شرایط غیر بهداشتی و به کار بردن مقدار ناکافی و کم  مسکن ها، داروهای بی حسی و بیهوشی، آنتی بیوتیک ها و به کار بردن روش های جراحی بد، بی حرمتی و نقض سوگند دامپزشکی و خلاف اصول اخلاقی است.

حوزه دیگری که در اجرای پروژه ABC باعث نگرانی است، چگونگی گرفتن سگ های خیابانی است که غالباً نامطلوب و غیرانسانی است. این کار اغلب با توسل به سگ گیرهایی که در استخدام شرکت های طرف قرارداد شهرداری ها هستند انجام می شود. این طور استنباط می شود که بسیاری از این اشتباهات و نواقص در اثر عدم آگاهی و نداشتن روش درست پیش می آید که باید دنبال شود. عامل اصلی در موفقیت یا شکست یک برنامه کنترل تولید مثل حیوانات  (ABC ) پایبندی و پیروی کامل از دستورالعمل ها و اجرای آن برطبق اصول استاندارد و نگهداری سوابق است. برای جبران این نواقص و نارسایی ها هیئت مدیره رفاه حیوانات هند (AWBl) در تاریخ 24 آوریل 2008 یک کارگاه نمایشی در مقر هیئت مدیره در چنای برپا کرد که متخصصان، اصول کلی و دستورالعملها و روند استاندارد به  اجرا درآمدن آنها را همانطور كه باید در طرح ABC به اجرا درآید، به نمایش گذاشتند و به شرکت کنندگان نشان دادند. با انتشار این راهنما با عنوان “چگونگی اجرای استاندارد عقیم سازی سگ ها در پروژۀ کنترل تولید مثل حیوانات” امیدواریم بعضی از تنگناها و موارد مهم این طرح روشن شود.

در این راهنما، با زبان ساده و روشن، روند تایید هیئت مدیره رفاه حیوانات هند در اجرای پروژه کنترل تولید مثل حیوانات و تکنیک ها و تشریفات مربوط به آن بیان شده است که باید مفاد آن قدم به قدم به هنگام اجرای پروژه به مورد اجرا درآید و رعایت شود.  همه موارد از مسائل و مشکلاتی مثل روش های انسانی در گرفتن سگ ها و حمل ونقل آنها گرفته تا تشریفات بیهوش کردن و انجام عمل جراحی همگی مد نظر قرار گرفته اند و به آنها پرداخته شده است. علاوه براین ها طرز نگهداری از حیوانات پس از عمل و مراقبت از آنها تا بهبودی کامل و سپس آزادسازی سگ های عقیم شده و واکسن خورده در محله خودشان تماماً و با جزئیات کامل در این راهنما آمده است.

من امیدوارم با انتشار این راهنمای ساده و روشن و در اختیار قراردادن آن، همه انجمن های رفاه حیوانات، مدیران پناهگاه، دامپزشکان با تشکل های غیرمردمی دولتی و شرکت های طرف قرارداد شهرداری بتوانند پروژه های کنترل تولید مثل حیوانات را به نحوی مطلوب و استاندارد انجام دهند و بهترین پروتکل جراحی و مراقبت های کلینیکی را فراهم نمایند.

دکتر R.M. Kharb رئیس هیئت مدیره رفاه حیوانات هند

مقدمه

با توجه به مشکلات روزافزونی که در ارتباط با انسان و سگ در شهرهای سراسر هند وجود دارد هیئت مدیره رفاه حیوانات هند (AWBl) امیدوار است با استفاده از پروژه کنترل تولید مثل حیوانات (ABC) روش انسانی و موثری برای کنترل جمعیت سگ های خیابانی در اختیار شهرداری ها بگذارد. هاری و گاز گرفتن سگ ها از علل مهم درد و رنج و زیان های اقتصادی در کشور محسوب می گردد. سازمان بهداشت جهانی (WHO)  مدت زمان زیادی است که متوجه شده است،  کشتار انبوه سگ های خیابانی روش موثری برای کنترل جمعیت سگ ها نیست.  به علاوه،کشتار انبوه سگ ها كه توسط شهرداری انجام می شود،  غالباً بسیارغیر انسانی و به روش ظالمانه انجام می گیرد.

پروژه ABC می تواند به کنترل هر دو کمک کند: هم جمعیت سگ ها و هم هاری در سگ ها و انسان ها.  البته اگر به نحو مطلوب و درست اجرا شود. هدف پروژه ABC گرفتن سگ های خیابانی، عقیم سازی آنها با عمل جراحی، واکسینه کردن آنها علیه هاری  و آزاد سازی آنها دقیقاً در منطقه ای که از آن گرفته شده اند، می باشد.  مخصوصاً عقیم سازی سگ های ماده در کنترل جمعیت این حیوانات بسیار اهمیت دارد. واکسینه کردن سگ ها علیه هاری از انتقال این بیماری مهلک و قابل انتقال جلوگیری می کند.

باید اتحاد و همبستگی پروتکل ها و عملکرد موثر برنامهABC مورد تاکید و تشویق قرار گیرد و همچنین باید اطمینان حاصل شود که این پروژه به نحوی انسانی و حرفه ای و با روند استاندارد به اجرا درآید.

هیئت مدیره رفاه حیوانات هند امیدوار است که گروه های شهری، دانشکده های دامپزشکی، دانشگاه ها، انجمن های رفاه حیوانات انجمن های محلی، ادارات دامپروری و سایر افراد و مؤسسات  علاقمند در امر کنترل انسانی سگ های خیابانی از طریق پروژه ABC مشارکت نمایند. به علاوه بهتر است انجمن های محلی نظارت بیشتری بر نحوه معدوم سازی ضایعات کشتارگاه ها که مستقیماً به رشد و ازدیاد تعداد سگ ها كمك می کند، داشته باشند.

هیئت مدیره رفاه حیوانات (AWBl)یک روند استاندارد برای جراحی سگ ها در برنامه  ABCدر نظر گرفته است. این اصول راهنما جزئیات برپایی یک واحد جراحی برای پروژه ABC را بیان می کنند تا بتوان به طور سیستماتیک و مؤثر در هر نقطه ای یکی از این واحدها را تاسیس کرده و مورد بهره برداری قرار داد. نقش مسؤلان شهرداری در اجرای برنامه ABCدرست به اندازه انجمن های حمایت از رفاه حیوانات اهمیت دارد.

اصول این راهنما که بسیار ساده بیان شده است باید به هنگام اجرای برنامه ABC توسط انجمن های رفاه حیوانات دنبال شود.

این دستورالعمل ها به هشت قسمت تقسیم شده اند که لیست آنها را در زیر مشاهده می کنیم:

1ـ  آمارگیری از سگ های خیابانی در آن منطقه

2ـ گرفتن سگ ها به نحو انسانی

3ـ  حمل و نقل سگ ها

4ـ  زیربنای اقتصادی اولیه مورد لزوم برای اجرای طرح

5ـ  عناصر کلیدی در موفقیت برنامهABC: نیاز به تعیین هویت (اوراق شناسایی) ثبت سوابق و سیستم های کنترل(مونیتور کردن)

6ـ  ملاحظات و رسیدگی های قبل از عمل

7ـ  جراحی برای برنامه های ABC: بیهوشی و پرتکل های جراحی

8ـ  مراقبت های پس از عمل، واکسن ضد هاری، آزادسازی سگ ها به طریق مطمئن و بی خطر، به کشی، معاینات کالبد شکافی و اثبات جراحی های ABC

بخش 1

آمارگیری از جمعیت سگ های خیابانی منطقه

1ـ1ـ ملاحظات کلی

1ـ2ـ نکاتی که باید موقع انجام آمارگیری محلی مورد توجه قرار گیرد

1ـ3 ـ شمارش سگ ها

1ـ4ـ نیاز به برخورد ماده مدارانه (تمرکز روی ماده ها)

1ـ 5 ـ برنامه ABC: نظر اجمالی

1ـ 1  آمارگیری از سگ های خیابانی منطقه

ملاحظات کلی

آمارگیری از دسته های سگی که در منطقه مورد نظر خانه دارند و زندگی می کنند، بسیار ضروری است و باید قبل از شروع برنامه انجام شود. برای اجرای این برنامه می شود از انجمن های محلی کمک گرفت. ساکنان محل می توانند با نشان دادن محل اختفا و زندگی سگ ها به مأموران انجمن های حمایت از رفاه حیوانات کمک کنند. شوراها و انجمن های محلی همچنین می توانند با شرکت دادن وکمک گرفتن از افراد تحت خدمت خود مانند رفتگران و نگهبانان به افراد انجمن های حمایت از رفاه حیوانات در یافتن و به دام انداختن سگ ها کمک کنند. به علاوه مسئولان شهرداری منطقه می توانند با پخش بروشورها و جزوه های آموزشی، مردم منطقه را با این طرح آشنا کنند و اطلاعات لازم را در اختیار آنها قرار دهند.

1ـ2  نکاتی که باید موقع انجام آمارگیری محلی مورد توجه قرار گیرد:

* میانگین تعداد سگ هایی که تعیین هویت می شوند و تعداد توله هایی که در بیابان دیده می شوند. اگر تعداد توله ها بیشتر باشد نشانه آن است که تعداد سگ های باردار و ماده در آن منطقه بیشتر است.

* آدرس و شماره تماس نماینده انجمن محلی یا ساکنان محل یا کدخدا ده برای پیگیری کارها .

* فعالان رفاه حیوانات در منطقه باید شناسایی شده و برای برنامه  ABCو هدفش آموزش داده شوند. باید آدرس و شماره تلفن انجمن های حمایت از رفاه حیوانات وکارکنان شهرداری و سایر مسئولانی که در اجرای این برنامه مشارکت دارند در اختیار این فعالان قرار داده شوند. این فعالان باید آموزش داده شوند که چگونه وضعیت حیوانات را پس از عمل و آزادسازی پی گیری وکنترل کنند.

*موقع گرفتن سگ ها باید بعضی از نشانه های محلی مثل مخزن آب، پارک، صندوق پست و  غیره ثبت شود تا رهاسازی حیوان را در محل سابق آسانتر کند.

 1ـ 3 شمارش سگ ها

 روش شماره 1

شهر را به چندین منطقه تقسیم کنید، مثل مناطق شهرداری یا مناطق پستی، اگر نمی شود چند خیابانی که به یک جاده اصلی منتهی می شوند. سپس از میان آن مناطق چند منطقه را به قید قرعه انتخاب کنید و سگ های خیابانی آن مناطق را بشمارید، منظور سگ هایی هستند که در روز شمارش، در خیابان ها و کوچه های آن چند منطقه پرسه می زنند و دیده می شوند و بعد با استفاده از فرمول زیر کل سگ هایی را که در آن ساعات در کل شهر در حال پرسه زدن بوده اند، تخمین بزنید. برای این کار تعداد مناطق انتخاب شده را برکل بخش ها تقسیم می کنیم و حاصل را بر تعداد سگ های شمارش شده تقسیم می کنیم.

 برای مثال اگر کل منطقه شهر 200منطقه باشد و ما20منطقه را برای آمارگیری انتخاب کرده باشیم این فرمول به این شکل نوشته می شود:

برای انتخاب تصادفی مناطق و این که دارای پراکندگی مناسب باشد تصویر زیر که مثالی از قاهره است مطلب را به وضوح نشان می دهد.  این آمارگیری همچنین نشان می دهد که نتایج  آن، تا چه اندازه می توانند قابل اعتماد باشد.

مثال عمل شده در قاهره (از آمارگیری از جمعیت سگ های خیابانی به دستورالعمل ها براساس میتولوژی)

در مثال کار شده زیر، مرکز قاهره به 108بخش در امتداد جاده های اصلی تقسیم شده است و هر بخش تقریباً 5 کیلومتر از جاده را شامل می شود. به این دلیل 5کیلومتر انتخاب شده است که با دوچرخه در مدت1ساعت می توان این فاصله را پیمود و سگ ها را شمارش کرد. سپس با استفاده از رنگ ها همه بخش ها را طوری رنگ آمیزی  می کنیم که هیچ بخشی همرنگ بخش جلوی خودش نباشد (تصویر1a) و سپس بخش هایی را که دارای رنگ واحد هستند انتخاب می کنیم (مثلا فقط رنگ زرد) و آنها را شماره گذاری می کنیم (تصویر1b) محاسبه ای که به دنبال می آید یک محاسبه فرضی است تا معلوم شود چگونه با نتایج به دست آمده از شمارش سگ های یک بخش می توان جمعیت سگ های خیابانی یک شهر را تخمین زد.

تصویر1aهمه بخش ها را در چهار رنگ نشان می دهد بدون آن که هیچ بخشی با بخش همجوارش از یک رنگ باشند در ضمن تعداد بخش های هریک از رنگ ها باید درست به اندازه تعداد بخش های سایر رنگ ها باشند مجموع بخش ها 108 .

تصویر1b مرکز قاهره به 108بخش تقسیم شد و27بخش (بخش هایی که رنگ های یکسان دارند) برگزیده و شماره گذاری گردید.

شمارش در طول سه هفته بین ساعت 2 تا6 بامداد انجام شد، زیرا چراغ های خیابان این منطقه خوب بود و میشد کار شمارش را انجام داد و در ضمن تعداد سگ هایی که در خیابان ها پرسه می زنند در اوج خود بود. تعداد 542 سگ در این 27بخش دیده شد.

حال به محاسبه انجام شده در زیر و توضیح آن توجه بفرمایید

X : تعداد سگهای شمارش شده

a :  تعداد بخشهای انتخاب شده

b  : تعداد كل بخشها

پس بین ساعت 2 تا 6 بامداد تعداد2168 سگ در خیابان های این شهر در حال پرسه زدن بوده اند.

اگر آمارگیری با کار دیگری مداخله داشته باشد كه مستلزم گرفتن سگ ها باشد، خود سگ گیرها می توانند منبع بالقوه اطلاعات و شمارش سگ ها باشند. در جیپور زندانیانی که برای اردوگاه کار می کنند از کنتورهای شمارش گلبول برای سگ ها استفاده می کنند. به این ترتیب که این کنتورها را به وسیله  نقلیه خود نصب می کنند و وقتی در حال  جستجوی سگ های ماده عقیم نشده هستند، سگ هایی را که در مسیر خود در بخش تعیین شده می بینند شمارش می کنند. کنتور شمارش گلبول را می شود به آسانی از فروشگاه های تجهیزات پزشکی تهیه کرد.  آنها معمولا دارای پنج دکمه هستند كه می شود برای رکورد برداری، شماره گذاری یا رنگ بندی استفاده کرد برای مثال نرها و نرهای عقیم شده، ماده های عقیم شده، ماده های شیرده و ماده هایی که شیر نمی دهند.  در پایان هرروز باید کنتور را صفر کرد تا برای رکورد برداری روز بعد آماده باشد.

روش 2

از روی تعداد سگ های ماده عقیم شده و درصدی از آنها که می دانید زنده مانده اند و تعدادشان در گزارش های فعالان رفاه حیوانات هست می توانید به سرعت تعداد سگ های خیابانی هرمنطقه را محاسبه کنید که چه تعداد سگ در هر ماه پس از عقیم سازی رها شده اند و طبق گزارش ها زنده هستند. سپس آن را به کسری که نسبت سگ های عقیم شده را در موقع شمارش نشان می دهد، تقسیم کنید. برای مثال اگر برآوردهای شما نشان می دهد که 10هزار سگ عقیم شده هنوز زنده هستند و در بخش های انتخاب شده زندگی  می کنند و نیمی از سگ های خیابانی را تشکیل می دهند پس برطبق فرمول:

باید در این بخش ها20هزار سگ خیابانی وجود داشته باشد.

1ـ 4 ـ نیاز به برخورد ماده مدارانه (تمرکز روی عقیم سازی سگ های ماده)

 برای مؤثر افتادن برنامه ABC دریک منطقه، لازم است که حداقل90% سگ های ماده آن منطقه عقیم شوند، این به این دلیل است که حتی اگر یک سگ ماده در منطقه باقی بماند می تواند در هر سال 20 توله به دنیا بیاورد.  به علاوه یک سگ نر عقیم نشده می تواند با چندین ماده جفت گیری کرده و در نتیجه صدها توله به وجود آورد. 

فرار کردن تنها چند سگ نر عقیم نشده می تواند برنامه ای را که کلا به عقیم سازی نرها متمرکز است با عدم موفقیت روبرو کند، در حالی که همان تعداد ماده عقیم نشده تاثیر بسیاری محدودی خواهند داشت. بنابراین برنامه ای که بر عقیم سازی سگ های ماده متمرکز باشد بسیار تاثیرگذارتر است.

فواید برخورد ماده مدارانه یا تمرکز بر روی عقیم سازی سگ های ماده

* اگر تعداد سگ های ماده فحل شده کمتر شود نزاع و درگیری بین سگ های نر کمتر خواهد شد.

* سگ های نر عقیم نشده می توانند به نحو مؤثرتری از قلمروشان دفاع کنند و مهاجرت سگ ها از خارج به داخل و در نتیجه انتقال بیماری ها مثل هاری کاهش می یابد.

*سگ های ماده پس از عقیم شدن به علت آن که دیگر حامله نمی شود و بچه شیر نمی دهند به منابع غذایی کمتری نیاز دارند.

* به علاوه اعمال مراقبت های پس از عمل در مورد نرها مشکل تر است مخصوصاً وقتی موضع ورم می کند یا دچار سوزش و خارش و یا سایر عوامل ناراحت کننده و محرک می گردد و یا بخیه ها باز می شوند، در حالی که مراقبت های پس از عمل در مورد سگ های ماده کمتر با ناراحتی و مزاحمت حیوان مواجه می شود و بنابراین برای کارکنان از ایمنی بیشتری برخوردار است.

5 ـ برنامه:ABC  نظر اجمالی

الف: انتخاب یک منطقه از پیش تعیین شده با استفاده از نقشه شهر و سپس ادامه کار به صورت متوالی و زنجیروار، در سایر مناطق و بخش های انتخاب شده ای که انجمن رفاه حیوانات قصد دارد برنامه ABC را در آنها به اجرا درآورد.

ب: آمارگیری و شمارش سگ ها وبرآورد جمعیت سگ ها در آن منطقه.

ج: گرفتن سگ های ماده منطقه تا آنجا که مقدور باشد و حمل آنها به پناهگاه.

د: شناسایی سگ ها با استفاده از روش های شناسایی مناسب.

هـ : عقیم سازی همه سگ های ماده منطقه به استثنای آنهایی که به علت تهاجمی بودن، بیماری یا جراحت قابلیت بقا و زندگی در خیابان را نداشته باشند.

و: واکسینه کردن همه سگ های منطقه علیه بیماری هاری.

ز: رها سازی سگ های عقیم و واکسینه شده در همان ناحیه ای که گرفته شده اند بلافاصله پس از بهبودی و آمادگی برای بازگشت به زندگی خیابانی.

ح: منطقه باید به طور مرتب و متوالی بازنگری شود تنها وقتی که کارکنان چند روز پی درپی موفق به یافتن و گرفتن سگ تازه ای نمی شوند باید به سراغ منطقه دیگری رفت.

بخش 2

گرفتن و جابه جا کردن سگ های خیابانی به طریق انسانی

2ـ1ـ اصول کلی

2ـ 2ـ روش های گرفتن

2ـ 3ـ تعیین هویت سگ های خیابانی

2ـ 4ـ بایدها و نبایدها در رابطه با گرفتن سگ ها

گرفتن سگ های خیابانی به طریق انسانی

2ـ1ـ اصول کلی

1ـ روش هایی که از طرف انجمن رفاه حیوانات یا شرکت های مربوط به شهرداری برای گرفتن سگ های خیابانی مورد استفاده قرار می گیرد باید انسانی و آرام باشد و احتیاط و ملاحظه زیادی درآن لحاظ شود. با سگ ها باید به مهربانی رفتار شود تا میزان استرس و فشار روحی را در آنها به حداقل برساند. روش گرفتن هر سگ باید دارای کمترین حالت تهاجمی بوده و انسانی ترین روش برای حیوان و آن شرایط باشد.

2ـ سگ گیرهایی که از طرف انجمن رفاه حیوانات یا مسؤلان شهرداری برای این کار استخدام می شوند باید حداقل یک ماه آموزش داده شوند تا در گرفتن سگ ها به طریق انسانی مهارت لازم را کسب کنند. این افراد باید در جریان کار دائم کارشان تحت مراقبت باشند.

3ـ سگ گیرها چه از طرف برنامۀ ABC استخدام شده باشند یا در استخدام شرکت دیگری باشند باید همگی علیه بیماری واکسینه شده باشند و برای درمان زخم های ناشی از گاز گرفتگی سگ ها آموزش ببینند. درضمن گروه سگ گیرها باید جعبه کمک های اولیه را همراه خود داشته باشند و نحوه استفاده از محتویات آن را یاد بگیرند.

اخطار

گرفتن و جابه جا کردن سگ ها به طریق ظالمانه هرگز نمی تواند قابل اغماض و چشم پوشی باشد. در هیچ شرایطی نباید از انبرک ها و حلقه های سیمی استفاده شود. تاب دادن و چرخاندن سگ ها با استفاده از حلقه ای که دور گردنشان افتاده یا به وسیله پای آنها باید ممنوع باشد.

2ـ2 ـ روش های گرفتن

روش های مورد استفاده بستگی به سگ، موقعیت و مهارت هایی که در اختیار هست دارد.

پنج روشی که در زیر شرح داده می شود برای گرفتن سگ های خیابانی قابل قبول هستند:

* به وسیله دست

* با کمند گرفتن

* روش کیسه و بند

* استفاده از حلقه و تور(شبیه تورهای صید پروانه)

* استفاده از حلقه و تور بالینیز

1ـ با دست

یک سگ گیر ماهر می تواند با درتنگنا قرار دادن سگ های آرام و غیر مهاجم وگرفتن پشت گردنشان (تا حد امکان نزدیک به سر حیوان) با یکدست و قرار دادن دست دیگر در زیر شکم یا دور کفل حیوان را بگیرد، آرام بلند کند و در ماشین قرار دهد.

فواید

* این (بادست گرفتن ) انسانی ترین روش گرفتن سگ هاست.

* این روش احتمالا کمترین فشار روحی را به سگ ها وارد می کند.

زیان ها

با دست گرفتن ممکن است منجر به گاز گرفتگی شود و سگ های وحشتزده یا مهاجم دست سگ گیرها را گاز بگیرند.

مهارت و تسلط در این روش ایجاب می کند که سگ گیر با تجربه،  آرام، خونسرد، شجاع وقوی باشد.

2ـ با کمند گرفتن

در این روش می توان از طناب های نخی (پنبه ای) و یا سیم های فولادی روکش دار استفاده کرد. طناب از یک فاصله روی سر وگردن سگ پرتاب می شود، وقتی دور گردن سگ قرار می گیرد برای محکم شدن، گره شلی که در حلقه طناب هست، طناب را کشیده، سگ را مهار می کنیم. سگ رادر این حالت به اسانی می شود گرفت وبه ماشین انتقال داد.

فواید

این روش اگر به نحو انسانی انجام شود استرس و فشار روحی اش روی سگ ها به مراتب کمتر از روش میله و طناب است.

*وقتی سگ گیرها در استفاده از این روش مهارت پیدا کنند می توانند به سرعت سگ ها را بگیرند.

* این روش دربین سگ گیرها بسیار متداول است.

زیان ها

سگ گیرها به تمرین زیاد وکافی نیاز دارند تا در پرتاب طناب (کمند) مهارت لازم را کسب کنند.

هشدار

سیم های بدون روکش یا سیم هایی که روکش قسمت هایی از آن از بین رفته است نباید مورد استفاده قرار گیرد.

* سگ بعداز گرفته شدن باکمند نباید تاب داده شود و درحالی که طناب دور گردنش حلقه شده است به این طرف و آن طرف پرت شود.

3ـ روش کیسه و بند

در این روش کیسه های گونی مخصوص را که برای این کار طراحی شده اند، از یک سر طنابی به آن متصل شده است که با کشیده شدن سرگونی را به هم می کشد و آن را مسدود می کند، روی سر سگ  می اندازند و طناب را می کشند. وبه این ترتیب سگ درکیسه زندانی می شود. سپس کیسه  محتوی سگ به ماشین حمل می شود طناب سر آن را باز کرده و سگ را در داخل ماشین رها می کنند.

فواید

احتمال صدمه زدن و مجروح کردن سگ دراین روش بسیار کم است.

تماشای گرفتن سگ ها به این روش برای ناظران استرس کمتری ایجاد می کند.

زیان ها

کیسه ها خاکی وکثیف می شوند و باید زودبه زود شسته شوند تا بیماری ها و عفونت ها به سگ های دیگر سرایت نکنند. به علاوه کیسه ها زود پاره می شوند و نیاز به تعمیر یا تعویض پیدا می کنند.

4ـ  استفاده از حلقه و تور (شبیه تورهای صید پروانه)

از تورهای پلی پروپیلن دولایه به عمق5پا (150سانتیمتر یا یک مترونیم) و قطر3پا (90سانتیمتر)که به دور حلقه های فلزی (ترجیحاً ساخته شده از یک آلیاژ سبک) محکم شده اند و دسته های بلندی دارند برای برداشتن سگ ها استفاده می شود. وقتی سگ داخل تور افتاده با چرخاندن دهانه تور(پایین حلقه)راه خروج بسته می شود و سپس می توان با استفاده از دسته، حیوان را به داخل ماشین حمل کرد. بعضی از انجمن های رفاه حیوانات که از این روش برای گرفتن سگ ها استفاده می کنند تا رسیدن به پناهگاه سگ ها را در تور نگه می دارند.

فواید

این روش اگر درست به اجرا در آید احتمال صدمه دیدن حیوان در موقع گرفتن را به حداقل می رساند.

این روش مخصوصاً برای گرفتن سگ هایی که در فضاهای باز و بزرگ در حرکت هستند بسیار مفید است.

زیان ها

تعداد بسیاری تور لازم است و تقریباً باید متناسب با تعداد سگ هایی باشد که باید گرفته شوند.

* تورها ممکن است به طور مرتب نیاز به تعمیر پیدا کند.

* برای به کار بردن درست این روش آموزشی زیاد لازم است.

5ـ استفاده از حلقه و تور بالینیز

تور بالینیز به طور کلی بسیار مستحکم است و در ابتدا در سال 1998 به وسیله نانا پریوگا که یک تکنسین دامپزشکی انجمن حیوانات بالی است، طراحی شد. ابتدا این تور برای گرفتن سگ های کوچک و متوسط (حدود15کیلو)بالی در نظر گرفته شد. اما پس از آن گروهی از سگ گیرهای بالی پس از سونامی به سریلانکا رفتند تا به آنها کمک کنند. تورهای بالینیز به نحوموفقیت آمیزی در هند بسیار رایج شده، مخصوصاً در احمد آباد و جادپور که سگ گیری بسیار رایج است مورد استفاده قرار گرفته است.

روش

حلقه فلزی روی سگ قرار می گیرد، سپس معمولا سگ به طرف انتهای تور می رود در این موقع دهانه تور را از زیر حلقه چندین بار می پیچانیم تا سگ خوب مهار شود.

فواید

*جنبه  خاص تور بالینیز دراین است که بعد از گرفتن سگ می توان دسته آن را جدا کرد و به عنوان قفل برای محکم کردن کار از آن استفاده کرد حمل سگ به ماشین هم به این طریق آسانتر می شود.

* اگر فاصله محل گرفتن سگ تا پناهگاه زیاد باشد (حدود 1ساعت) می توان سگ را تارسیدن به پناهگاه درتور نگه داشت این روش مخصوصاً برای کلینیک های کوچکی که در مناطق باز وسیع قرار دارند بسیار مناسب است. سگ ها گرفته می شوند، به کلینیک حمل می گردند، درون تور وزن می شوند (وزن قبلا باید محاسبه شود)و در حالی که درون تور هستند کمی داروی بیهوشی دریافت می کنند.

مشخصات تور بالینیز

1ـ حلقه: ساخته شده از میله آهنی 10میلیمتر به قطر 24 اینچ

2و3: لوله به طول 6اینچ در فاصله سه اینچی لوله دو سوراخ برای دو پیچ ایجاد شود که طوری که بتوان دسته را به لوله پیچ کرد.

4ـ دسته لوله ای به طول 5/3یا قطر 4/3

5ـ حلقه ساخته شده از لوله آهنی 4/3

6ـ جنس توری ضخامت نخ آن چهار میلیمتر یا بیشتر و اندازه سوراخ هایش به اندازه چشم باشد.

توجه : وزن تور بسیار اهمیت دارد و نباید در جمع بیش از 3کیلو گرم باشد.

* با این روش مسکن زدن یا واکسینه کردن سگ هایی که خیلی مهاجم هستند و نمی شود با سرنگ های بلند به آنها آمپول تزریق کرد آسانتر است و می توان همان وقت که دورن تور هستند این کارها را انجام داد.

* سگ هایی را که تا20کیلو وزن داشته باشند می توان با استفاده از این روش گرفت.

زیان ها

گرفتن سگ ها با تور ممکن است در بعضی شرایط یا برای بعضی از سگ گیرها مقدور نباشد، اما ابزاری است که به شما این توانایی را می دهد که حداکثر تعداد سگ هایی را که می شود به طریق مختلف بگیرید به دام اندازید.

*تورهای بالینیز ممکن است در همه جای هند موجود نباشد و باید برای طراحی وساخت از قبل اقدام کرد.

اگر کیفیت تور خوب نباشد (جنس تور محکم و مناسب نباشد)تورها زود پاره می شود و استفاده از این روش را غیر ممکن می سازد.

2ـ3 ـ تعیین هویت سگ های خیابانی

باید به سگ هایی که برای عقیم سازی گرفته می شوند یک شماره شناسایی داده شود و جزئیات زیر در آن ثبت شود:

*محل آدرس دقیق و نشانه  جایی که سگ از آنجا گرفته شده است.

*جنسیت و رنگ موهای سگی که گرفته شده است.

*نشانه های اختصاصی سگ مثل:گوش هایی که به رنگ دیگر است نقطه(لکه)سیاه بالای چشم ، دم قطع شده ، …

*آدرس کامل وشماره های دقیق تماس هر مددکار، فعال رفاه حیوانات، شهروند ارشد، صاحب قهوه خانه(چایخانه)/ رستوران، … ،که به طور مرتب به حیوان غذا داده است .

*هر سگی که گوشش برش داده شده(شکاف داده شده)باید مورد معاینه قرار گیرد و معلوم شود که آیا قبلا عقیم شده است یا خیر. اگر عقیم شده باشد نباید به کلینیک برده شود.

2ـ4 بایدها و نبایدها در رابطه با گرفتن سگ ها

*همه سگ گیرها وکسانی که در ارتباط با این کار هستند باید علیه بیماری هاری واکسینه شده باشند.

*بهتر است گرفتن و رها کردن سگ ها صبح زود زمانی که هنوز هوا خیلی گرم نشده باشد انجام شود تا هم از استرس هوای گرم در سگ ها جلوگیری شود و هم ماشین سگ گیری در ترافیک گیر نکند.

* با سگ ها تا حد امکان باید با ملایمت رفتار شود. به هیچ وجه از سیم انبرک نباید برای گرفتن یا مهار کردن سگ ها استفاده شود .

* سگ هایی که سنشان کمتر از 3ماه است نباید گرفته شود.

* سگ های پیر یا حامله نباید گرفته شوند.

*سگ هایی که جرب شدید دارند یا دچار گری هستند و پوستشان زخم است و یا نشانه هایی از احتمال ابتلا به بیمارهای عفونی درآنها دیده می شود نباید به همراه سگ های سالم گرفته شوند.

* سگی که به گاز گرفتن شهرت دارد باید با احتیاط گرفته حمل شود و به محض ورود به مرکز ABC باید تحت مراقبت  های دامپزشکی قرار گیرد. ذکر این نکته در اینجا لازم است که تنها درصد کمی از سگ هایی که گاز می گیرند هار هستند. سگ گیرها باید بدانند که غالباً سگ ها در واکنش و پاسخ به احساس خطر گاز می گیرند به علاوه تعلیمات و اطلاعات لازم در مورد رفتار و روانشناسی  سگ ها در اختیار  سگ گیرها قرار گیرد. سگ گیرها باید بتوانند با متانت و آرامش تماشاچیان را قانع کنند که دلیلی برای ناراحتی و ترس آنها وجود ندارد و آنها قصد آزار دادن سگ ها را ندارند.

* اگر سگی که نشانه های کلینیکی بیماری هاری را از خود بروز می دهد گرفته شده مهمترین نکته ای که باید به آن توجه شود این است که از سایر سگ ها جدا شود. لازم است اطمینان حاصل شود که بیماری از سگی به سگ دیگر منتقل نشود. سگ هار همیشه باید فوراً برای معاینه به بخش هاری نزدیکترین بیمارستان دامپزشکی فرستاده شود.  

* متصدی حیوانات همچنین باید از اهالی محل اطلاعاتی درباره این که آخرین بار، چه موقع سگ ها در محله دیده شده اند، کسب نماید. جزئیات دیگری مثل این که آیا آن سگ کسی را گاز گرفته است یا سایر سگ های محله با آن سگ هار در تماس بوده اند یا نه نیز باید سؤال شود. در چنین مواردی مسئولان شهرداری و تشکل های غیر دولتی محلی هم باید مطلع شوند تا سگ های در معرض خطر را با واکسن ضد هاری واکسینه کنند.

* توصیه می شود انجمن رفاه حیوانات به طور سیستماتیک کار کند، هر بار سگ های یک محله را بگیرد در این کار به پاکسازی سیستماتیک منطقه کمک می کند و نتایج آن خیلی زود به چشم آشکار می شود. اگر سگ ها از محله های مختلف گرفته شوند باید با  رنگ کد گذاری شوند و برای تشخیص  پشت سگ ها با رنگ مخصوصی که برای هر محله در نظر گرفته شده است علامت گذاری شود. اگر سگ ها از محله های مختلف جمع شوند، احتمال دعوا و نزاع بین آنها بیشتر است.

* زمانی که در حال طراحی و ریختن نقشه برنامه ABCبرای یک شهر یا دهکده هستند، مؤثرترین روش در بنیاد نهادن کنترل هاری، در حین کنترل جمعیت سگ ها، استفاده از روش از حاشیه به مرکز خواهد بود. علت آن است که غالباً مناطق حاشیه ای شهر یا شهرک برای مثال مناطقی که در تماس نزدیک با جنگل های مناطق پردرخت مجاور و سگ های وحشی هستند جاهایی هستند که احتمال وجود هاری در آنها بیشتر است.

* انجمن های رفاه حیوانات همیشه باید کار را از شعاع 7-5 کیلومتری مرکز ABCشروع کنند. می شود کار را درمرکز به سمت حاشیه آغاز کرد و به تدریج سایر مناطق را به آن اضافه نمود. زمانی که شعاع مورد نظر پوشش داده شد و سگ ها در آن شعاع گرفته شدند حداقل 90% سگ های ماده آن منطقه باید عقیم شوند و تنها پس از اطمینان از این مسئله می شود به منطقه مسکونی بعدی رفت.

* قبل از شروع برنامه  ABCدر یک محله خاص، خوب است که انجمن های رفاه حیوانات سخنرانی های خاصی در مدارس، دانشکده ها، بیمارستان های محلی و باشگاه های محلی ترتیب دهند و شهروندان ارشد دانش آموزان و دانشجویان را به همکاری با برنامه  ABCدعوت کنند و از آنها بخواهند که پا پیش بگذارند و فعالانه  وقت و سایر منابع خود را در اختیار برنامهABC  قرار دهند.

بخش 3

حمل و نقل سگ های خیابانی

3ـ1ـ موضوعاتی که در طراحی ماشین های حمل و نقل باید در نظر گرفته شود:

3ـ2ـ مختصات اولیه وانت های سگ گیری

3ـ3ـ حمل و نقل سگها: بایدها و نبایدها

3ـ4ـ انتخاب وسایل نقلیه

حمل و نقل سگ های خیابانی

نگرانی های کلیدی (اصلی)در طول حمل ونقل سگ های خیابانی :

سگ ها پس از گرفته شدن باید با رعایت سلامت و ایمنی به مرکزABC حمل شوند. نوع وسیله نقلیه به تشکل هایی که در برنامه شرکت دارند و منطقه ای که برای سگ گیرها انتخاب شده است، بستگی دارد. وسیله نقلیه باید قادر باشد براحتی از کوچه ها و کوره راه های باریک و راه های فرعی شهر و شهرک عبور کند.

3ـ1ـ موضوعاتی که در طراحی ماشین های حمل ونقل باید در نظر گرفته شوند:

* وسیله نقلیه ای که برای نگهداری و حمل ونقل سگ ها از آن استفاده می شود باید محکم باشد، از استحکام خوبی برخوردار باشد، موقع ساخت بدنه باید دقت شود در محل نگهداری سگ ها لبه های تیز یا پیچ های بیرون جسته و قلمبه و غیره وجود نداشته باشد، چون در این صورت احتمال این که سگ در هنگام حمل ونقل صدمه ببیند و مجروح شود بسیار زیاد است.

طراحی وسیله نقلیه باید طوری باشد که سوار کردن یک سگ جدید موجب فرار سگ دیگری که از قبل داخل ماشین است نشود، برای رسیدن به این هدف یک در لولا دار افقی که به سمت داخل باز شود می تواند موثر باشد. برای ماشین های بزرگ تر استفاده از رمپ (سطح شیب دار) به سوار و پیاده کردن سگ ها کمک می کند.

* سگ های  باید به ترتیبی حمل شوند که نتوانند باهم درگیر شوند و دعوا کنند.

*وسیله نقلیه باید سیستم تهویه خوبی داشته باشد به طوری که اگر حتی وقتی ماشین پر از سگ است، بتواند هوای ماشین را تهویه کرده و خنک نگهدارد.

* قدرت مخرب سگ های خیابانی و عادت مدفوع خواری سگ ها را باید هنگام انتخاب وسیله نقلیه درنظر گرفت.

* وسیله نقلیه باید طوری طراحی شده باشد که بتوان به آسانی آن را تمیز کرد و درعین حال به قدر کافی محکم و ایمن باشد که سگ ها پس از قرار گرفتن درآن قادر به فرار نباشند.

3ـ2ـ مشخصات اولیه وانت های سگ گیری

* وانت سگ گیری باید بدنه بسته ای با دو پنجره(که با نرده آهنی حفاظت شده باشد) در طرفین ماشین برای تهویه هوا داشته باشد.

* وانت باید از دو قسمت تشکیل شده باشد قسمت راننده و قسمت سگ ها.

* قسمت راننده باید علاوه بر راننده جای کافی برای دو نفر دیگر (سگ گیرها و سایر متصدیان) داشته باشد.

* یک پنجره کشویی در عقب صندلی راننده باید وجود داشته باشد تا بشود وضعیت سگ های گرفته شده را در قسمت دیگر ماشین کنترل کرد و تحت نظارت قرار داد.

*برای سوار  و پیاده کردن سگ ها از ماشین های بزرگ احتیاج به رمپ هست، می شود از رمپ های چوبی یا از وسایل نقلیه ای که دارای سیستم های هیدرولیکی هستند نیز استفاده نمود.

3ـ3 ـ حمل ونقل سگ ها:بایدها و نباید ها

* سعی کنید سگ ها را صبح زود جمع یا آزاد کنید تا گرمای هوا اذیتشان نکند و باعث استرس و فشار روحی بیشتر در آنها نشود.

* از زیاد پرکردن و ایجاد ازدحام در وسیله نقلیه، چه در موقع گرفتن آمار، چه در موقع آزادسازی خودداری کنید.

* اگر فاصله محل سگ گیری تا مرکز  ABCزیاد است، وسط راه توقف کنید و به سگ ها آب بدهید.

* سرنشینان ماشین باید هر از گاهی وضعیت سگ ها را در قسمت عقب بررسی کنند و این کار را تا رسیدن به مقصد ادامه دهند.

* اگر سگ ها در وانت به حلقه هایی بسته شده اند،  مراقب باشید طناب یا بند به دور دست و پایشان پیچیده نشده باشد یا دچار ناراحتی دیگری نشده باشند. تا جایی که مقدور باشد، سعی کنید قفس های انفرادی در ماشین تعیین كنید.

3ـ4ـ انتخاب وسیله نقلیه

وسایل نقلیه ای که برای این مقصود مناسب تشخیص داده شده  اند عبارتند:

نوع وسیله نقلیه                                             .حداکثر ظرفیت

TATA-407                                                12-15 سگ

TATA-ACE                                                6-8 سگ

MASUTI                                                   5-6 سگ

SMALL                                                    4-5 سگ

وسایل نقلیه بالا را می شود به آسانی برای کار سگ گیری آماده کرد.

بخش 4

زیر بنای برنامه های ABC

4ـ1ـ مسکن

4ـ2ـ اداره محلی که سگ ها درآن سکنی داده می شوند

4ـ3ـ منابع انرژی

4ـ4ـ تهویه

4ـ5ـ تعداد لانه های سگ

4ـ6ـ تجهیزات عمل

4ـ 7ـ واکسن های ضد هاری

زیر بنای اولیه برنامه ABC

قبل از شروع برنامه ABC، انجمن رفاه حیوانات، باید مطمئن شود که حداقل کمترین حد استاندارد، مسکن، غذا، بهداشت و مراقبت های دامپزشکی برای سگ های خیابانی فراهم باشد. اتاق آماده سازی قبل از عمل و اتاق عمل باید با وسایل و لوازم ضروری مجهز شده باشند و تجهیزات و داروهایی که بتوانند حجم و میزان کاری را که قرار است انجام شود، پوشش دهند. در عین حال این اطمینان را به وجود آورند كه مراقبت از سگ های عقیم شده پس از عمل عقیم سازی، از هر پیچیدگی غیر مترقبه و نامطلوبی به دور باشد. در ضمن انجمن رفاه حیوانات باید توجه داشته باشد که تعداد کارکنانش برای انجام وظیفه کافی باشند تا بتوانند برنامه ABC را به نحو مطلوبی انجام دهند.

4ـ1 مسکن

1ـ  ملاحظات

لانه بزرگی که تعداد زیادی سگ  در کنار هم نگهداری می شوند مطلوب نبوده و توصیه نمی شود، با این حال اگر ناگزیر از استفاده از مسکن گروهی هستید لازم است که سگ های مهاجم را جدا از سگ های آرام نگه دارید. موقع غذا دادن باید توجه شود که تعداد ظرف های غذا بیش از تعداد سگ های موجود در هر لانه باشد.

مهم : حتی اگر سگ های گرفته شده در لانه های دسته جمعی نگه داری می شوند اما ضروری است که سگ ها پس از عمل در قفس های جداگانه ای به ابعاد 90در90 سانتیمتری و ارتفاع 90سانتیمتر  نگهداری شوند. سگ ها نه تنها تا به هوش آمدن و خارج شدن از تاثیرات ماده بیهوش کننده باید در این قفس ها نگهداری شوند، بلکه حداقل تا 48ساعت پس از عمل باید در این قفس ها نگهداری شوند تا مراقبت ها و معاینات پس از عمل را بتوان با راحتی و سهولت بیشتری انجام داد. در طول مدتی که سگ ها در لانه نگهداری می شوند، باید همیشه به آب تمیز و تازه دسترس داشته باشند و لانه آنها طوری باشد که از باد و باران در امان باشند. بستن سگ ها با زنجیر و بند توصیه نمی شود.

2ـ برای مسکن موقت سگ ها یا برای نقل وانتقال آنها قفسی در ابعاد90 در90سانتیمتر و بلندی 90سانتیمتر كفایت می کند، اما قفسی با این ابعاد به هیچ وجه نباید برای خانه دائمی سگ ها در نظر گرفته شود.

3ـ لانه ها

لانه های انفرادی باید 120در90 سانتیمتر و ارتفاع 180سانتیمتر باشند سه طرف لانه باید با آجر محصور شود. لانه باید دری داشته باشد ساخته شده از میله های آهنی عمودی، فاصله نرده ها نباید از 5سانتیمتر بیشتر باشد. لانه ها باید سقف مناسبی داشته باشند، تا هم سایبان سگ ها باشد و از آنها در مقابل تغییرات هوا محافظت کند، هم از فرار آنها جلوگیری نماید. تهویه متقابل هوا توصیه می شود.

4ـ درها و پنجره ها آستانه یا جلوی در ایوان

درها

هیچ فاصله ای نباید بیش از 5 سانتیمتر باشد تا از فرار توله ها جلوگیری شود. این شامل فاصله بین در و چهار چوب یا در با کف قفس هم می شود.  5سانتیمتر باید از لبه یک میله تا کنار میله بعدی باشد و قطر میله در اندازه  گیری به حساب نیاید. درها (و پنجره ها و نرده ها و غیره) هم باید از میله های آهنی جوش داده باشند. درها باید هم به داخل باز باشند وهم به خارج زیرا به این طریق در لانه گذاشتن و معاینات پس از عمل آسانتر خواهد بود. درها باید با چفت محکم شوند. قرار دادن یک صفحه فلزی در زیر جایی که چفت به در پیچ می شود از هرز شدن پیچ ها وگشاد شدن سوراخ ها در اثر حمله سگ ها به در جلوگیری می نماید. سوراخ چفت نباید گرد باشد تا در موقع افتادن در بروی لولاهایش که در اثر مرور زمان پیش می آید، مقاومت بیشتری از خود نشان دهد.

به جای استفاده از نبشی در چهارچوب ها توصیه می شود از ستون حامی (اصطلاح بنایی) استفاده شود که به همین دلیل است که به صفحه فلزی زیر چفت مورد نیاز است،  یکی از بدیها و ناکارآمدی های نبشی این است که آن وقت در فقط به یک جهت باز می شود دیوارها و نرده های اطراف باید طوری طراحی شوند که بالا رفتن از آنها برای سگ ها مشکل باشد.

پنجره ها

پنجره های پشت (میله گذاری شده مثل درها)به تهویه و نور کمک می کنند در صورت امکان این پنجره ها باید عاری از هر برآمدگی و لبه ای در داخل لانه باشند. درضمن بسته به موقعیت مکانی، این پنجره ها ممکن است نیاز به برآمدگی یا بیرون زدگی کوچکی از طرف بالا در بیرون از لانه داشته باشند تا جلوی آفتاب و باران را بگیرد. اگر امکان  ایجاد پنجره در پشت در وجود ندارد باید از هواکش برای تهویه هوا استفاده شود.

آستانه ها

آستانه ها باید از ارتفاع مناسبی برخوردار باشند تا ورود و خروج و دسترسی به سگ ها برای کارکنان آسان باشد.

درهای ورودی اصلی

درهای ورودی باید رو به داخل محوطه لانه ها باز شوند و حتماً مجهز به مکانیزم بسته شدن اتوماتیک باشند تا احتمال فرار سگ ها به حداقل برسد و یا به طور غیر عمدی تصادفی باز نماند. چفت های بیرون در باید به زنجیر مجهز باشند تا بشود چفت را در وضعیت بسته محکم کرد تا سگ ها نتوانند سبب حرکت چفت و باز شدن در شوند.

پیاده رو

در بیرون لانه ها یک پیاده رو آسفالت لازم است.

ایوان

بسته به وضعیت لانه ها باید ایوان مناسبی جلوی لانه ساخته شود تا از ورود آفتاب جلوگیری کند برای مثال ابعاد دو مدل از لانه ها که در جیپور راجستان مورد استفاده قرار گرفته اند،  ذکر می شود:

الف :

عرض 145 سانتی متر

عمق 150 سانتی متر

 ارتفاع 225 سانتی متر

 درها به عرض 90 سانتی متر

سكوها عمق از جلو به عقب 60 سانتی متر

ارتفاع بالای كف 42.5 سانتی متر

ب :

عرض 105 سانتی متر

عمق 135 سانتی متر

 ارتفاع 225 سانتی متر

 درها به عرض 72.5 سانتی متر

سكوها عمق از جلو به عقب 52.5 سانتی متر

ارتفاع بالای كف 10 سانتی متر

محل تخلیه و پیاده کردن سگ ها بین پناهگاه و خیابان باید نرده کشی شود، به ارتفاع 250سانتیمتر 30سانتیمتر آخر باید به سمت داخل خم شده باشد.

5ـ کف پناهگاه باید بتونی باشد و ایده ال این است که لانه ها کاشی شوند تا شستشو و تمیز کردنشان آسانتر باشد.  لانه ها باید طوری طراحی شوند که محل سکو مانندی که از سطح زمین بالاتر باشد در عقب لانه وجود داشته باشد که سگ ها بتوانند به راحتی روی آن دراز بکشند.

6ـ  زهکشی و فاضلاب

کف لانه ها باید كمی شیب داشته باشد تا مایعات به آسانی به سمت خارج روان شوند و تمیز کردن کف لانه ها آسانتر باشد . فاضلاب ها باید به وسیله یک میله آهنی محکم و مقاوم در برابر زنگ زدن پوشانده شود.کانال ها یا لوله های فاضلاب باید مستقیم باشد. هر لانه باید لوله فاضلاب مستقلی داشته باشد که به لوله فاضلاب اصلی منتهی شود. فاضلاب باید لوله اش مستقیم باشد و در نقاط مختلف امکان دسترسی به آن در نظر گرفته شده باشد تا بتوان در صورت لزوم از آن نقاط برای تمیز کردن آن اقدام کرد. لوله های  pvcبه قطر 10سانتیمتر ممکن است از لوله های سرامیکی بهتر باشند. محفظه های مناسبی برای دسترسی به لوله ها و تمیز کردن آنها باید در نظر گرفته شود. آب هایی که از سقف می آید (مثل آب باران و غیره..) باید فاضلاب جداگانه ای داشته باشد. نباید با فاضلاب کف یکی باشد.

باید توجه شود كه همه کلیدها و پریزها و سیم های برق در ارتفاعی قرار داشته باشند که سگ ها نتوانند به آنها دسترسی پیدا کنند. سگ ها ذاتاً حیوانات کنجکاوی هستند دوست دارند با سیم ها بازی کنند و آنها را گاز بگیرند این موضوع باید در موقع ساختن لانه ها مورد توجه قرار گیرد.

7ـ محل تخلیه و پیاده کردن سگ ها

این محوطه که در آنجا سگ ها از ماشین پیاده می شوند و پس از معاینه و تزریق به لانه ها منتقل می شود باید نرده کشی شده وکاملا محفوظ و ایمن باشد.

 4ـ 2ـ  اداره محلی که سگ ها در آن سکنی داده می شوند

1ـ  نظافت

باید ترتیبی داده شود که همیشه لانه ها کاملا تمیز باشند.

2ـ آب :تهیه، ذخیره و زهکشی

باید ترتیبی برای تامین آب کافی و تعداد مناسبی مخزن ذخیره آب، شیر آب و لوله و شلنگ آب اتخاذ شود. فاضلاب هر لانه و ارتباط آن با آبروهای دیگر و سایر فضاها باید طوری طراحی شود که دسترسی آن برای تمیز کردن آسان باشد. به این مساله باید توجه خاصی مبذول شود تا درصورت گرفتگی به آسانی بشود آن را رفع کرد.

اداره چنین پناهگاه هایی مستلزم مصرف آب زیادی است بنابراین باید از سیستم ذخیره سازی آب باران در آنها استفاده شود. به علاوه باید کارکنان تشویق شوند تا از منابع آب حفاظت کنند و آن را درست و با صرفه جویی مورد استفاده قرار دهند و از هدر رفتن آن جلوگیری نمایند. شیرهای آبی که در حیاط لانه ها قرار دارند توسط سگ ها در معرض خرابی خواهند بود و لوله ها وسیله ای هستند که با استفاده از آنها از روی نرده ها یا دیوار ها بپرند و فرار کنند پس باید با توجه به این نکات ساخته شود.

3ـ  غذا: تهیه، ذخیره، آماده سازی، تقسیم

باید توجه شود که غذایی که به سگ ها داده می شود از مواد مغذی متعادل و عاری از مواد تقلبی باشد و از فروشگاه مورد اعتماد خریداری کرد توصیه می شود به سگ هایی که به مرکز برنامه ABCآورده می شود فقط غذای گیاهی داده شود.

فواید استفاده از غذای گیاهی برای سگ ها

* غذای متعادل: رژیم گیاهی به جهت آن که سگ ها با برخورداری از این رژیم همه نیازهای تغذیه ای خودرا دریافت می کنند به سایر رژیم ها برتری دارد. بهبودی را تسریع می کند. هضم غذای گیاهی آسان تر است و غذای گیاهی منبع غنی انتی اکسیدانت ها، ویتامین ها و مواد معدنی است به همین دلیل بهبودی پس از عمل را سرعت می بخشد.

دوستی و سازگاری با محیط زیست: فاکتور دیگر این است که با دادن غذای گیاهی انرژی کمتری نسبت به چرخه مصرف انرژی در تهیه و تولید گوشت به مصرف می رسد و بنابراین غذای گیاهی برای محیط زیست هم مناسب تر است.

* انسانی تر است: با مصرف غذای گیاهی انجمن رفاه حیوانات در ضمن این پیام مهم را به مردم منطقه می رساند که عمل ظالمانه مزارع کارخانه ای نظیر مرغداری ها و دامداری های صنعتی که حیوانات را برای غذا پرورش می دهند مورد تاییدش نیست.

رهبری و هدایت از طریق مثال و نمونه : با دادن غذا گیاهی به حیوانات پناهگاه انجمن رفاه حیوانات مثال و نمونه ای قرار می گیرد تا مردم منطقه با تبعیت از آن رژیم غذایی سالم تر و بهترگیاهی را برگزینند.

ذخیره سازی(انبارداری)

غلات و سایر موادی که برای غذای سگ ها از آنها استفاده می شود باید در محیطی تمیز خشک و دربسته (بی منفذ) نگهداری شوند تا دچار کپک زدگی، قارچ، آلودگی های باکتریایی یا تخمیر نشوند.

پختن و شستن

لوازمی که برای پختن غذا مورد استفاده قرار می گیرند نباید در همان محلی شسته شوند که لوازم جراحی و پارچه های مورد استفاده به هنگام جراحی در آنجا شسته می شوند. این به علت خطر انتقال بیمارهای عفونی از طریق وسایل جراحی یا لوازمی است که برای غذا مورد استفاده قرار می گیرد. تا جایی که ممکن است غلات باید در دیگ های زودپز پخته شود تا در وقت و انرژی صرفه جویی شود. برای شستشو باید دو واحد در نظر گرفته شود تا یکی  برای شستشوی لوازم جراحی و پارچه های مورد استفاده در جراحی و دیگری برای شستشوی ظرف ها و وسایل پخت وپز و ظرف های غذای سگ ها مورد استفاده قرار گیرد. این دو واحد باید از هم جدا نگه داشته شوند. پس از شستشو پارچه های مورد استفاده در جراحی باید در جایی آفتابی که به خوبی هوا در آن جریان دارد و تهویه می شود، خشک گردند.

4ـ 3 منابع انرژی

ایده ال این است که پناهگاه طوری ساخته شود که در طی روز نیاز به استفاده از چراغ و پنکه در حداقل ممکن باشد. انجمن رفاه حیوانات باید تا جایی که ممکن است از نور طبیعی برای لانه ها، آشپزخانه و سایر اتاق های پناهگاه استفاده  کند. زدن رنگ سفید به دیوارها می تواند باعث انعکاس نور و روشنایی بیشتر شود و بنابراین اتاق ها روشن تر و  زیباتر به نظر آیند.

اگر انجمن حیوانات به قدر کافی بودجه دارد و در شهر یا شهرکی واقع است که بیشتر ایام سال هوا آفتابی است،  پس نصب پنل های خورشیدی یکی از ایده ال ترین راه های تولید انرژی محسوب می شود. در غیاب چنین ژنراتوری و به جای آن می شود با استفاده از گاز زیستی (bio gas) که با سوخت های زیستی فراهم شده از منابع گیاهی مثل دانه های روغنی از قبیل Jatrophaیا Pongamia و سایر روغن های گیاهی یا کود حیوانی (تاپاله)کار می کنند، انرژی لازم را تامین نمود. اگر انجمن رفاه حیوانات از تعداد زیادی سگ نگه داری می کند، ممکن است استفاده از فضولات حیوانی  موجود در پناهگاه برای پختن غذا کفایت کند.  اگر انجمن رفاه حیوانات بتواند به طور منظم از گاوداری های نزدیک تاپاله و فضولات حیوانی دریافت کند آن وقت می تواند از آنها برای تولید انرژی گاز زیستی استفاده نماید.

4ـ4 ـ تهویه

پیش بینی تعداد زیادی پنجره بزرگ و راهروهای باز می تواند به چرخش هوا و تهویه پناهگاه کمک کند، اما اگر پناهگاه انجمن رفاه حیوانات در یک منطقه سردسیر قرار دارد باید دقت شود که پناهگاه گرم و عایق بندی شده باشد.

4ـ 5ـ تعداد لانه ها

توصیه می شود در ازای هر 60لانه ای که در برنامه ABCپیش بینی می شود یک دامپزشک جراح به طور تمام وقت استخدام شود، البته این تعداد بسته به این که هر سگ چه مدت در پناهگاه می ماند و میزان کار، در رابطه با گرفتن و عقیم کردن سگ ها درهر ماه ممکن است تغییر کند.

محاسبه تعداد لانه های مورد نیاز

مثال: انجمن رفاه حیوانات 5 جراحی در روز یا 100جراحی  در ماه را انجام می دهد. برای انجمن رفاه حیوانات که در هر ماه 100سگ را عقیم می کند یعنی  5 سگ در هر روز، از یک دوره 20روزه کاری و شیفت کاری هشت ساعته، تعداد لانه های مورد نیاز را می شود به طریق زیر محاسبه نمود:

1ـ اگر در هر روز 5سگ عقیم می شوند و پس از جراحی به مدت5 روز برای مراقبت های پس از عمل نگهداری شوند، پس حداقل به 25لانه(یا قفس) جداگانه نیاز خواهد بود، تا بتوان از آن 25سگ پس از عمل مراقبت نمود. حالا تصور کنید که انجمن رفاه حیوانات چهار بار در هفته و هر بار دو سگ را بگیرند، در این صورت حداقل 25لانه کوچک انفرادی یا 6لانه بزرگ (اگرلانه بتواند 4سگ را در خود جا دهد) مورد احتیاج است تا بتوان سگ هایی را که اخیراً گرفته شده اند در آنها نگهداری کرد.

تعداد 10لانه جداگانه برای سگ هایی که پس از عمل بیمار می شوند یا بهبودیشان طول می کشد باید در نظر گرفته شود، این لانه می تواند در موارد اورژانسی هم کمک خوبی برای انجمن رفاه حیوانات باشد.

پس مجموع لانه های مورد نیاز 60 لانه کوچک یا35 لانه کوچک به اضافه 6 لانه بزرگ خواهد بود.  پیروی از پروتکل ها و تشریفات درست جراحی مخصوصاً روش های مربوط به ضد عفونی می تواند در کاهش مراقبت های پس از عمل و دوره درمان بسیار موثر باشد.

شواهد زیادی نشان می دهند که وقتی سگ هایی که از یک جا گرفته شده اند باهم در یک لانه قرار داده می شوند ، بسیار خوب باهم تطبیق پیدا می کنند این مسئله می تواند در کاهش تعداد قفس های مورد نیاز مؤثر باشد.

4ـ 6 ـ تجهیزات و وسایل عمل

بهتر است که اتاق عمل از اتاق آماده سازی قبل از عمل، جدا باشد، ولی باید این دو در جدا از هم باشند و به هم راه داشته باشند. اتاق آماده سازی قبل از عمل باید دارای نور و آب کافی و مناسب باشد. به علاوه اتاق باید ایمن و به نحوی طراحی شده باشد که سگ ها نتوانند از آنجا فرار کنند. با این همه ممکن است بعضی از انجمن های رفاه حیوانات مكانی برای اختصاص دادن یک اتاق جداگانه برای آماده سازی قبل از عمل در اختیار نداشته باشند. در چنین صورتی باید قسمت کوچکی از اتاق جراحی را جدا ساخته، محل کوچکی برای آماده سازی سگ ها برای عمل و ضد عفونی وسایل و پارچه های مورد استفاده در جراحی به وجود آورد.

1ـ  حداقل  مایحتاج اتاق آماده سازی

*یک دستگاه اتوکلاو 20لیتری

  كه بشود 10ـ 8 ست  جراحی را در هر بار استریل کرد.

* کمدهایی برای قرار دادن بسته های استریل شده لوازم جراحی، دستکش های استریل، جراحی، ماسک ها،کلاه ها و روپوش ها.

* کمدهایی برای قرار دادن وسایل بخیه زدن، گازها، باندها، داروهای  بیهوشی، مسکن ها و سایر داروهای ضروری.

* آب کافی و تمیز و شستشوی مناسب.

* تهویه و نور مناسب.

درجه مناسب برای اتوکلاو به قرار زیر است:

                                         فشار اتوكلاو                     زمان ( دقیقه )                   حرارت (F  )

چیزهایی روکش دار و دارای لفاف    250                                        20                           30

مایعاتی که در بطری هستند         250                                        20                           30

2ـ تجهیزات و لوازم اتاق عمل

خوب مجهز شده باشد: اتاق عمل و اتاق آماده سازی قبل از عمل باید به نحو خوب و مناسبی با تجهیزات و لوازم ضروری جراحی، مجهز و آماده شود تا انجمن رفاه حیوانات بتواند به خوبی کار کنند.

*اتاق عمل باید دارای تجهیزات اولیه و ضروری زیر  باشد:

1ـ یک تخت مخصوص عمل محکم و مقاوم

2ـ نور کافی (چراغ پرنور)

3ـ سینی  و وسایل جراحی

4ـ سینی کیدنی

5ـ  میز کوچک چراغدار برای قرار دادن وسایل جراحیTrolley

6ـ قفسه برای قرار دادن داروهای ضروری

7ـ آی وی استند I/V stand

8 ـ لامپ ماورای بنفش uv

9ـ سیستم ایرکاندیشن (اختیاری بسته به هوا)

10ـ یخچال

11ـ جعبه وسایل اورژانسی

12ـ یک لگن دستشویی برای شستن لوازم جراحی

13ـ سطل های زباله مخصوص جراحی

سایر مایحتاج کلیدی

پروتکل ها و تشریفات مناسب

هم اتاق جراحی و هم اتاق آماده سازی قبل از عمل هر دو باید حتی الامکان لوازم و اثاث اضافی نداشته باشد تا نظافت و ضدعفونی آنها آسان باشد. ضدعفونی و استریل کردن باید از حداکثر استاندارد برخوردار باشد و در بالاترین سطح مراعات گردد.

نور کافی:

نور اتاق باید کافی و مناسب باشد تا جراحی به راحتی انجام شود باید برای مواقعی که برق قطع می شود پیش بینی های لازم را انجام داد.

آب کافی:

باید دقت شود که هم در اتاق جراحی و هم در اتاق آماده سازی به تعداد کافی شیر آب و دستشویی وجود داشته باشد و آب کافی در جریان داشته باشد. این حیاتی و مهم است که تیم جراحی بتوانند به طور مستمر برای شستشو به آب تمیز و جاری دسترسی داشته باشند.  در صورتی که آب فقط در ساعات خاصی از روز جریان دارد، باید برای ذخیره سازی آب در مخزن های مناسب پیش بینی های لازم به عمل آید.

3ـ حداقل تجهیزات مورد نیاز برای اجرای برنامه های ABC

تعداد کافی ست های لوازم جراحی باید آماده و در دسترس باشد. حداقل یک ست(بسته) در هر جراحی مورد نیاز است. گذاشتن علائم رنگی روی بسته ها برای مشخص کردن بسته هایی که برای جراح سگ های ماده است و آنهایی که برای عقیم سازی نرها هستند، می تواند مفید باشد. وسایل جراحی مورد استفاده در عمل عقیم سازی بسته به نظر جراح باید فراهم شده، در اختیار او قرار گیرد، اما همیشه باید وسایل اورژانسی در اتاق عمل موجود باشد تا در موارد اضطراری از آنها استفاده شود.  تجهیزات لازم برای شستشو و تمیز کردن لوازم جراحی باید موجود باشد. اتوکلاو برای استریل کردن لوازم جراحی ضروری است. استفاده از عقربه در اتوکلاو برای اطمینان از کافی بودن ضد عفونی توصیه می شود .

بسته لوازم جراحی برای سگ های ماده باید شامل وسایل زیر باشد:

● Straight scissors – 1

● Metzenbaum scissors – 1

● Adsons tissue forceps – 1

● Babcock tissue forceps – 1

● Kelly / Carmalt / Mosquito hemostatic forceps – 2 of each

● Spay hook – 1

● Towel clips – 4

● Mayo-Hegar needle holder – 1

● Scalpel handle No 3 – 2

● Scalpel blades No 10 – 2

● Sterile gauze swabs: 8 pieces

● Curved needle – 1

●Straight needle – 1

مواد وسایل لازم برای بخیه زدن :

● Catgut – 1-0

● Vicryl – 1-0

●Silk thread

بسته لوازم جراحی برای سگ های نر باید شامل وسایل زیر باشد:

● Straight scissors – 1

● Metzenbaum scissors – 1

● Adsons tissue forceps – 1

● Babcock tissue forceps – 1

● Kelly / Carmalt / Mosquito hemostatic forceps – 2

● Towel clips – 4

● Mayo-Hegar needle holder – 1

● Scalpel handle No 3 – 2

● Scalpel blades No 10 – 2

●Sterile gauze swabs: 4 pieces

مواد وسایل لازم برای بخیه زدن :

● Catgut – 1-0

● Vicryl – 1-0

●Silk thread

جعبه وسایل اوراژنسی باید شامل چیزهای زیر باشد:

● Atropine 1 ml ampoules (10) / 10 ml vial (1)

● Yohimbine (Xylazine reversal agent) 10 ml: if available

● Adrenaline 1 ml ampoules (10) / 10 ml vial (1)

● Ringers lactate (450 ml) – 5 bottles

● Dextrose normal saline (450 ml) – 5 bottles

● Dexamethasone 2 ml ampoules (10) / 30ml – (1vial)

● Chlorpheniramine maleate – 30 ml vial (1)

● Gauze Rolls (sterilized) – 10 cm – 10

● Cotton Rolls – 1

● Swabs – 20

● Disposable syringes (10 ml) – 2

● Povidone iodine – 450 ml bottle – (1)

● Disposable Syringes (25 ml) (Disposable) – 2

● Disposable Syringes (5 ml) (Disposable) – 2

● Disposable Needles – (22 gauge) – 1 dozen

● Butterfly needle with scalp vein – 2

● I/V sets – 2

● Torch – 1

● Forceps – 2 Pairs

● Scissors – 2 Pairs

● Thermometer

●Stethoscope

4ـ خدمه وکارکنان

تعداد کسانی که به استخدام انجمن رفاه حیوانات در می آیند، باید براساس حجم کاری که باید انجام شود محاسبه گردد:

برای انجمن رفاه حیوانات که عمل عقیم سازی و واکسینه کردن 200سگ در ماه را عهده دار می شود  استخدام کارکنان زیر ضروری است:

1ـ یک دامپزشک جراح که بتواند به طور تمام وقت یعنی 40ساعت در هفته کار کند.

2 ـ یک دستیار جراحی   Paravetیک پرستار یا کمک دامپزشک با تجربه .

3ـ  دو نفر سرایدار یا متصدیان و مستخدمانی که موقع گرفتن، حمل ونقل، غذا دادن، راه بردن و مراقبت های پس از عمل سگ ها حضور داشته وکلا مراقبت از سگها را به عهده داشته باشند.

5ـ در انجمن رفاه حیواناتی که دارای کارکنان و تجهیزات خوب باشند، میانگین عمل های جراحی که توسط تیمی متشکل از دو جراح دامپزشک در یک برنامه کاری 8 ساعته انجام می شود، 15 تا 20 جراحی در روز خواهد بود.

4ـ 7ـ واکسن های ضد هاری

1ـ این یک امر لازم و حیاتی است که تمام خدمه ای که در برنامه  ABCمشارکت دارند علیه هاری واکسینه شده باشند.  یک دوره پیش  گیرانه از قبل از قرار گرفتن در معرض بیماری، شامل میزانی از واکسن بافت سلولی کشت شده در روزهای 0-7و 21و  28باید به افراد داده شود. امتحان میزان پادتن خون کارکنان به وسیله آزمایش سالیانه خون توصیه می شود، اما ترتیب دادن آن ممکن است مشکل باشد.

2ـ درمان زخم

به کارکنانی که وظیفه گرفتن و نگهداری از سگ ها را به عهده دارند،  باید نحوه صحیح تمیز کردن و پانسمان زخم هایی که در اثر گاز گرفتگی ایجاد می شوند آموزش داده شود.

محل گاز گرفتن باید به طریق زیر تمیز شود:

گام اول: مهم ترین قدم این است که محل گاز گرفتگی را به مدت 7-5 دقیقه با آب روان(زیر شیر آب) بشوییم تا اگر ذراتی از ویروس در محل باقی مانده است به این وسیله پاک شود.

گام دوم: سپس باید محل زخم با یک صابون ضدعفونی کننده خوب شسته شود.

گام سوم: پس از انجام کارهای فوق باید محل  زخم را با گاز آغشته به محلول از ترکیبات ید مثل povidone iodine یا  chlorehexidine خوب شستشو داد. زدن الکل به ناحیه زخمی باعث سوزش بسیار شدید می شود.

3ـ مهم است به خاطر داشته باشید که واکسن ضد هاری باید در یخچال نگهداری شود تا تاثیر آن حفظ شود. این واکسن اگر بیش از چند دقیقه در هوای معمولی نگه داشته شود تاثیر خود را از دست می دهد، بنابراین باید مراقبت شود که واکسن ضد هاری تمام مدت در یخچال باشد و فقط چند دقیقه قبل از مصرف از یخچال خارج شود.

در مناطقی که احتمال قطع برق هست باید پیش بینی لازم برای ذخیره سازی و تامین برق برای مدت 24-8 ساعت انجام پذیرد. اگر چنین کاری در محل انجمن  رفاه حیوانات مقدور نیست، پس نباید واکسن های ضد هاری در آنجا نگهداری شوند و باید محل دیگری برای نگهداری آن در نظر گرفته شود.

بخش 5

عناصر کلیدی یک برنامه ABC موفق

5ـ 1ـ روش های شناسایی و تشخیص هویت سگ های خیابانی

5ـ 2 ـ روش های شناسایی دائمی

5ـ 3 ـ ثبت و نگهداری سوابق

5 ـ 4ـ  تمرکز کردن بر روی یک ناحیه

5ـ 5 ـ تاثیر برنامه کنترل و مراقبت (مونیتورکردن)

ایجاد سیستم های خوب برای شناسایی ثبت و نگهداری سوابق و مونیتور کردن

 یک برنامه ABC که فاقد روش های شناسایی و نگهداری سوابق و مونیتور کردن باشد، کارآیی کافی برای عمل کردن نخواهد داشت،  زیرا  اگر دستیابی اطلاعات مربوط به سگ هایی که قبلا عقیم شده اند آسان و بی اشکال نباشد و سگ های عقیم شده به راحتی قابل شناسایی نباشند، آن وقت ممکن است انجمن رفاه حیوانات کارش به آنجا ختم شود که با صرف تلاش وقت و منابع پرارزش سگ هایی را بگیرد که قبلا عقیم شده اند.  عینا بدون کنترل  و مونیتور کردن موثر در محل،  فهمیدن این که آیا برنامه ABC قادر بوده است که به اهداف خود در زمینه کم کردن تعداد جمعیت سگ های خیابانی در منطقه و کاهش میزان موارد گاز گرفتگی سگ دست باید یا خیر، امکان پذیر نخواهد بود.

با احترام به همه روش های شناسایی، استفاده از روش های شناسایی دائم مانند نشانه گذاری گوش با یک سیستم قابل اعتماد شماره گذاری بسیار ارزشمند خواهد بود و موجب این اطمینان خواهد شد که برنامه  ABCبه نحو مطلوب وکارآمدی انجام خواهد یافت.

5ـ 1ـ شناسایی و تعیین هویت سگ های خیابانی در زمان گرفته شدن

برای برنامه  ABCالزامی است که اثرگذار باشد و ضروری است که سگ های عقیم شده و واکسن خورده دقیقاً به محل قبلی خود (همان محلی که گرفته شده اند) باز گردانده شوند . با این کار می توان مطمئن شد که برنامه ABC که توسط انجمن رفاه حیوانات به اجرا درآمده است، واقعاً در کنترل و ثابت نگه داشتن جمعیت سگ های آن منطقه بخصوص،  مؤثر بوده است.

رهاسازی سگ ها در آدرس های درست که ابتدا در آنجا گرفته شده اند،  از مشکلات تطبیق با قلمرو جدید و دعوای سگ ها بر سر قلمرو نیز کم می کند. پس سیستم باید طوری باشد که سگ ها پس از عقیم سازی دقیقاً به آدرس  قبلی یعنی جایی که گرفته  شده اند، منتقل شوند و به محله ای که به آن تعلق دارند انتقال  یابند.

روش های زیر برای شناسایی و تعیین هویت سگ ها می تواند مفید باشد:

1ـ قلاده ها: استفاده از قلاده هایی که بارنگ یا شماره منطقه آنها مشخص می شود.

در این روش قلاده هایی با رنگ ها یا شماره های مخصوص به دور گردن سگ هایی که گرفته می شود بسته می شود. برای هر ناحیه رنگ یا شماره مخصوص در نظر گرفته می شود.  برای مثال  اگر ناحیه X با رنگ آبی مشخص می شود، یا کد آن ناحیه شماره 12است، پس هر سگی که از آن ناحیه گرفته می شود یا باید قلاده آبی داشته باشد یا شماره12 روی قلاده اش ذکر شده باشد.  (که در مراحل تصاعدی و پیشرونده می شود آن را به شکل  1 X یا  2X   یا X 12-1 یا … ذکر کرد) و در موقع رهایی باید در همان ناحیه رها شود.

فایده

سهولت و سادگی فراهم کردن قلاده های رنگی یا کدگذاری شده با اعداد و استفاده درست از آنها .

اشکال

یک عامل محدود کننده در این روش، این است که وقتی از قلاده های رنگی برای این کار استفاده می شود، ممکن است کارخانه تولید كننده به میزان کافی قلاده هایی با رنگ متفاوت که به راحتی قابل تشخیص باشند تولید نکند.

* برای به کار بردن این روش، دسترسی به سگ لازم است و به همین علت نمی توان از روش کیسه یا تور برای گرفتن سگ ها استفاده کرد .

2ـ پودرهای رنگی:

استفاده از رنگ برای شناسایی سگ ها،  شبیه استفاده از قلاده رنگی است و تفاوت این دو فقط در این است که به جای استفاده از قلاده رنگی از رنگ استفاده می شود.

فایده:

* استفاده از رنگ آسان تر از استفاده از قلاده است، زیرا مواد رنگی را می شود موقع گرفتن به آسانی روی پشت حیوان پاشید.

زیان ها:

* این روش به علت سادگی و سهولت حتی به وسیله سگ گیرهای بیسواد یا کم سواد هم می تواند مورد استفاده قرار گیرد. این روش شناسایی برای تشخیص سگ های ناحیه در زمان گرفته شدن تا حمل به پناهگاه می تواند مفید باشد، اما بعد باید با روش مطمئن تر دائمی تری ادامه یابد.

* دراین روش هم ممکن است به تعداد ناحیه هایی که سگ باید در آن آدرس ها گرفته شوند، تنوع رنگ  نداشته باشیم.

* بزرگترین اشکال این روش در این است که اگر سگ هایی که از مناطق مختلف گرفته شده اند باهم به پناهگاه حمل شوند، ممکن است در اثر تماس بدنشان با یکدیگر رنگ ها درهم ادغام شود سردرگمی ایجادکند و تشخیص رنگ اصلی و بالطبع ناحیه، مشگل شود.

3ـ  شماره گذاری

در این روش هر سگ موقع گرفته شدن یا رها سازی،  یک شماره اختصاصی شناسایی دریافت می کند. سپس این شماره به همراه آدرس دقیق محلی که سگ از آنجا گرفته شده است در دفتری ثبت می شود.

فایده

این روش اجازه می دهد که تعداد زیادی از سگ از نقاط مختلف شناسایی و سوابقشان ثبت شود. روش شماره گذاری مخصوصاً برای علامت گذاری سگ هایی که با تور پروانه گرفته می شوند، بسیار مفید است.  درست مثل قلاده این شماره ها هم می توانند درباره هر سگ گیری متعدد، مورد استفاده قرار گیرد.

زیان

اما در این روش لازم است سگ گیرها باسواد باشند و بتوانند به خوبی سوابق و رکوردها را یادداشت کنند  و دارای توان خوب سامان دهی و تشکیلاتی و کارکردن با اعداد مختلف باشند.

4ـ توصیف های کتبی

 هر حیوانی که گرفته می شود براساس رنگ و نوع مو، جنسیت، سن، آدرس دقیق محلی که ازآن گرفته شده است، شناسایی می شود.

فایده

استفاده از این روش آسان است.

زیان ها

در این روش باید توصیف های استانداردی از سوی همه تیم های شرکت کننده به کار برده شود.

*به علاوه ضروری است که حداقل یک نفر از اعضای تیم سگ گیرها با سواد باشد و با ثبت سوابق در رکوردها آشنایی داشته و از قدرت مشاهده خوبی برخوردار باشند. در این جا لازم است که متذکر شویم که می شود یک یا تعداد بیشتری از این روش ها را تواماً و همزمان انجام داد تا نتایج  دقیق تر و کم خطاتری به دست آورد.  اگر روش توصیف کمی با روش شماره گذاری یا رنگ پاشیدن جور است بهتر است هر دو روش همزمان باهم اجرا شود، تا اشتباه در جابجایی سگ ها و به آدرس سابق برگرداندن آنها به حداقل برسد.  به علاوه چنین کار سنجیده و حساب شده ای به رهاسازی امن سگ های حمل شده در محله ای که به آن متعلق هستند خواهد انجامید.

5ـ2 ـ شناسایی دائمی

روش های علامت گذاری و شناسایی فوق تنها برای زمان گرفتن سگ ها و تعیین آدرس آنهاست،  اما علامت گذاری دائمی سگ های عمل شده، بسیار حیاتی و لازم است تا از گرفتن مجدد این حیوانات و عمل دوباره آنها جلوگیری به عمل آید. این مخصوصاً در مورد سگ های ماده که پس از بهبودی و رویش موها، جای عمل جراحی به راحتی دیده نمی شود و قابل تشخیص نیست،  بسیار مهم است .

1ـ  شکاف دادن گوش

روش ترجیحی و مقدم شناسایی دائمی برای سگ های عقیم شده و واکسن خورده در برنامه های ABCبرش دادن قسمت pinna گوش سگ در زمان بیهوشی است.  این علامت گذاری بسیار ساده است و با استفاده از یک گیره (بست) استریل جراحی به همراه پرمنگنات پتاسیم یا نیترات نقره برای بند آوردن خونریزی، وقتی هنوز در حالت بیهوشی است، انجام می گیرد.

 به جای آن می توان از یك وسیلهthermocautery برای بریدن و بستن برش استفاده کرد. محل دقیق برش و نوع و شکل آن باید دقیقاً از طرف اعضای تیم تعیین شده باشد.  این وحدت مخصوصاً وقتی این برنامه همزمان در چند محل در حال اجراست بی نهایت اهمیت دارد و مخصوصاً در شهرهای بزرگ، امکان تداخل بسیار زیاد است.

بعضی از انجمن رفاه حیوانات ترجیح می دهند روی گوش به شکل v باشد و بعضی دیگر برش افقی را ترجیح می دهند که در این صورت کمتر از یک سوم لبه بریده می شود. بعضی از گروه ها این برش را روی گوش چپ می دهند و بعضی روی گوش راست، شکاف گوش باید قابل رویت باشد، اما نباید آن قدر زیاد باشد که به آناتومی pinnaصدمه بزند.

زیان

برش دادن گوش کارایی خوبی در شناسایی سگ های عقیم شده از فاصله دور ندارد، مخصوصاً اگر سگ پرمو باشد و گوش های کرک دار و پوشیده از مو داشته باشد.

2ـ سایر روش ها

خالکوبی تک تک آنها با کدهای الفبایی یا عددی، روش دیگر شناسایی سگ های عمل شده است. خالکوبی چه در روی گوش انجام شده باشد یا در قسمت داخلی ران،  از دور دیده نمی شود. شناسایی سگ ها از طریق قرار دادن میکروچیپ در بدن آنها نیز کار آیی اش از نزدیک است و نمی توان از راه دور آن را شناسایی کرد. گذشته از آن، تکنولوژی آن گران است و برای این برنامه مقرون به صرفه نیست.

ثبت و نگهداری سوابق

5 ـ 3ـ ملاحظات کلی

حفظ و نگهداری از سوابق برای اطمینان از این که  برنامه  ABCزیر نظر انجمن رفاه حیوانات در بالاترین میزان درستی، نظم، احساس تعهد وکارآمدی در حال انجام شدن است، بسیار ضروری و واجب است.  سوابق و رکوردها باید به طور روزانه و کامل تهیه و نگهداری شوند.  اطمینان از این که سگ های عمل شده دقیقاً به محله سابقشان بازگردانده شوند،  از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. این سوابق همچنین تحقیق و آزمایش دقیق در موارد خاصی از برنامه  ABCرا میسر می سازد . پایان کار می توان برآورد روشنی از مواردی که ما را به چالش کشیده اند و بالعکس، مواردی که به آسانی حل شده اند، به دست داد. این گونه تجزیه تحلیل ها، می تواند به انجمن های رفاه حیوانات کمک کند تا برنامه های خود را براساس درس هایی که از این تجربه ها آموخته اند اصلاح کنند و سیستم های اصلاح شده را جایگزین سیستم های قبلی نمایند.

1ـ چیزهای مهم و اساسی که باید توسط انجمن رفاه حیوانات ثبت شود به قرار زیر است:

* ثبت جمع آوری و رهاسازی

* ثبت عمل ها در سالن جراحی

* ثبت مراقبت های پس از عمل

* ثبت و نگهداری کلیه صورتحساب ها و برگه های خرید لوازم جراحی و پزشکی

* ثبت و صورت برداری از موجودی

* ثبت و صورت برداری از موجودی دارو

ثبت جمع آوری و رهاسازی و ثبت عمل ها در این سالن باید به طور روزانه انجام شود. باید مراقبت شود که حتماً هم دامپزشکان هم پیراپزشکان (دستیاران آنها) دفتر ثبت را پس از اتمام کار هر روز، امضا کنند.  همین طور دفتر ثبت، مراقبت های پس از عمل، همه این اطلاعات باید با دقت، درستی و کامل به طور مرتب و روزانه ثبت شوند.  این هم فوق العاده مهم است که مطمئن شویم سگ ها پس از عمل به آدرس و محله ای که به آن تعلق دارند بازگردانده شوند. ثبت موجودی دارو را می توان هفتگی، ماهیانه یا هر دو هفته یک بار انجام داد.

2ـ ثبت و نگهداری صورتحساب ها

علاوه بر رکوردهای پزشکی كه شامل جزئیات بهبودی سگ ها در طی برنامه ABC است، یک دفتر موجودی دارو و یک سیستم واضح مناسب و قابل پیگیری برای نگهداری رکورد موجودی دارو در انبار باید تعیین شود.  صورتحساب همه داروها، تجهیزات غذاها و سایر چیزهای مصرفی و جزئیات حقوق هایی که در برنامه  ABCپرداخت می گردد، باید نگهداری شود.  دخل و خرج باید تماماً براساس بالاترین استانداردهای حسابداری نگهداری و ثبت شود.

5 ـ 4ـ  تمرکز کردن بر روی یک ناحیه

1ـ تجربه نشان داده است که اگر برنامه  ABCهربار در یک منطقه انجام شود بسیار اثرگذارتر از وقتی است که همان میزان تلاش در سطحی گسترده تر، اما با عمقی کمتر، صورت پذیرد. تمرکز کردن بر روی یک ناحیه اجازه می دهد که بتوان نفرات، ماشین ها، سوخت و سایر تجهیزات را به نحو مؤثرتری به کار گرفت. هم موقع گرفتن سگ ها و هم موقع رهاسازی آنها به نتایج بهتری دست یافت.

2ـ برخورد ماده محور (تمرکز روی ماده ها)

*به منظور کنترل جمعیت سگ ها یک برنامه ABC باید به طور کلی تمرکزش روی عقیم سازی سگ های ماده باشد. نسبت عقیم سازی 70%ماده به 30%نر پیشنهاد می شود، گرچه که برنامه ABC در اولین سال بین 90تا 100%عقیم سازی هایی که به عهده می گیرد ماده ها خواهند بود.

*با وجود توصیه برخورد ماده محور باید توجه داشت که برای جلوگیری و محدود سازی جنگ و دعوا بین سگ ها مخصوصاً در دوره جفت گیری و تولید مثل،  بعضی از سگ های نر نیاز به عقیم سازی دارند. این کار هم از جنگ بین سگ ها جلوگیری می کند و هم شیوع تومور قابل انتقال آمیزشی را کاهش می دهد.

*عقیم سازی سگ هایی که قدرت باروری بالایی دارند و به طور منظم حامله می شوند و مرتب بچه می آورند، نتایج سریع تری برای برنامه ABCبه بار می آورد.

5ـ 5 ـ كنترل کردن تاثیرگذاری برنامه

کنترل کردن تاثیرگذاری برنامه  ABCهم از این نظر اهمیت دارد و ضروری است که بفهمیم آیا انجام این برنامه در كنترل جمعیت سگ های خیابانی مؤثر بوده است یا خیر و هم برای کاهش دادن موارد گاز گرفتکی  سگ ها و هاری در آن منطقه لازم است .  

این کار می تواند در دو مرحله انجام شود: در سطح انفرادی و در سطح  انبوه(جمعیت) .

1ـ كنترل انفرادی

الف: دوره ریکاوری ماهیانه(طول درمان)

همه اطلاعات مربوط به سگ هایی که در این برنامه شرکت کرده و  عقیم شده اند،  باید نگهداری شود.

این اطلاعات باید از روی لیست های جزئیات عمل، لیست اطلاعات رها شده ها، فهرست کارهای انجام شده وکارت های لانه ها گردآوری شود. سپس میانگین دورۀ درمان (از هنگام عمل تا موقع رها سازی)باید محاسبه شود. پس از آن باید این اعداد از روی جنسیت به شکل گرافیکی ترسیم و به شکل نمودار نشان داده شود. سپس با دقت مورد بررسی قرار گیرد. به این وسیله،  الگوها یا مسئله ها به محض پدید آمدن، دیده می شوند.  

ب : دوره ریکاوری به وسیله جراح

جراح باید جراحی هایی را که توسط او صورت گرفته است را به طور مرتب مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.  بسته به تعداد سگ هایی که در آن مرکز عقیم شده اند، این بررسی می تواند ماهیانه، دوماهانه یا فصلی انجام شود.  ایده آل ترین نقطه شروع برای این کار، وقتی است که جراحی 100، جراحی یا بیشتر را انجام داده باشد. به این ترتیب جراح،  تعداد زیادی نمونه برای رسیدن به نتیجه گیری درست در اختیار دارد.  یکی از راه های عالی کنترل کردن موفقیت برنامه ABC از زاویه جراحی، این است که میانگین دورۀ درمان سگ های نر و ماده به طور جداگانه برای جراح محاسبه شود. جراحی هایی که توسط جراحان مختلف صورت می پذیرد،  باید به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد، تا تفاوت کارآیی و قابلیت آنها به وضوح روشن شود. برای انجمن رفاه حیواناتی که برنامه ABC را اجرا می کنند، این بررسی یک موقعیت عالی است که بتوانند توانایی وکارآیی دامپزشکان را در سر میز جراحی محک بزنند.

ج: تاثیر و نفوذ Paravets و دستیاران دامپزشکان

رکوردها و اطلاعاتی از Paravets و دستیاران و دامپزشکان که در برنامهABC در جراحی ها به جراحان کمک می کنند،  نیز باید ثبت و نگهداری شود. چه دستیاری که حین عمل کمک می کند یا کسی که مسئول بیهوشی است و غیره … . برای مثال اگر یکی از Paravets که  در برنامه  ABCمشارکت دارد، از دستورات ضدعفونی کردن پیروی نکند، احتمال عفونی شدن زخم و دیرتر بهبود یافتن حیوان بسیار بالاتر خواهد بود، تا Paravets که از این دستورات پیروی کند و موردهای استاندارد بهداشت و ضدعفونی را به کارببرد.  بنابراین درست مثل نگهداری اطلاعات دامپزشکان، جراح اطلاعات مربوط به Paravets هم باید نگهداری شده،  مورد تحلیل قرار گیرد.  با تجربه و تحلیل این رکوردها است که می توان به علت بعضی از مسائل موقتی مثل چرک کردن،  برش گوش یا مرگ هایی كه به هنگام بیهوشی کردن رخ می دهند، پی برد، اما وقتی مسئله تشخیص داده شد و علت کشف گردید، می توان برای رفع مشکل به اقدام مناسب دست زد.

د : آزمایشات و بررسی های پس از مرگ

همه سگ هایی که به طور ناگهانی و غیر مترقبه در حین عمل می میرند باید پس از مرگ مورد آزمایش قرار بگیرند و علت مرگشان بررسی شود، این کار سبب می شود علت مرگ با قطعیت روشن شود وکمک می کند بدانیم که آیا مرگ در نتیجه اشتباه جراح یا مسئول بیهوشی بوده یا در نتیجه یک بیماری  قبلی رخ داده است. این اطلاعات کمک می کند تا برای سرنوشت سگ ها تصمیم های بهتری اتخاذ کنیم و بتوانیم تکنیک های جراحی و سایر چیزهای مرتبط را مورد نقد قرار دهیم.

2ـ کنترل جمعیت

این کار باید از طریق روش های آمارگیری معمول و سایر روش های جمع آوری اطلاعات آماری جمعیت سگ ها و این که برنامه  ABCچه تاثیری می تواند برآن داشته باشد،  انجام می شود.  

الف: اطلاعات زاد وولد

الف: با ثبت سوابق یا حاملگی، جنین ها، بعضی اطلاعات مربوط به رفتار، تولید مثل و زادو ولد سگ های خیابانی در آن ناحیه را می توان به دست آورد. مانند موارد دیگر سوابق تعداد جنین هایی که موقع جراحی کورتاژ از رحم سگ ماده خارج می شود و اندازه متوسط آنها، باید ثبت و نگهداری شود.

ب : سوابق و اطلاعات مهاجرت

شاید غیر معمول نباشد اگر دیده شود که سگ های عقیم شده ناحیه ای به ناحیه ای دیگر مهاجرت کرده اند. گاهی ممکن است انجمن رفاه حیوانات به اشتباه همان سگ (سگ ها) را دوباره بگیرند. اگر این اتفاق بیافتد باید از آن به عنوان فرصتی برای یادداشت شماره شناسایی و اصلاح سوابق و اطلاعاتی مثل محل و تاریخ رهاسازی آن سگ سود جست. با ثبت این اطلاعات شاید بتوان به نتیجه گیری هایی در رابطه با مهاجرت سگ ها به نواحی مختلف دست یافت.

ج: كنترل و مونیتور تعداد جمعیت

انجمن رفاه حیواناتی که برنامه ABC را اجرا می کند باید سالی دوبار به طور منظم سگ شماری کند و آماری از تعدادسگ های منطقه داشته باشد. با انجام این کار می توان کارآیی برنامه  ABCرا در کاهش جمعیت سگ های آن منطقه مورد ارزیابی قرار داد و ارقام به دست آمده به خوبی نتیجه را نشان خواهند داد.

د:کنترل هاری

رکورد و سوابق هاری های گزارش شده در منطقه باید فراهم شود و انجمن رفاه حیوانات باید هر ساله این رکورد ها را بررسی کنند و بفهمند آیا تعداد هاری ها کمتر شده است یا خیر.  باید کوشش شود که با دیدار با خانواده هایی که هاری را در خانواده خود گزارش داده اند و تهیه تاریخچه صحیح و دقیق،  این موارد را به اثبات برساند.

هـ : کنترل رفاه حیوانات

یکی از راه های فهمیدن وکنترل این که آیا سگ های عقیم شده در مقایسه با قبل از عمل عقیم سازی در شرایط بهتری به سر می برند و جامعه آگاهی بیشتری در رابطه با آنها دارد یا خیر، این است که تعداد بیماری هایی را که در سگ های گرفته شده می بیند، به ثبت برساند.  با مقایسه شیوع یک بیماری معمولی در دو منطقه یکی منطقه ای که سال ها است برنامه ABC در آن اجرا می شود ودیگری منطقه ای که تازه برنامه ABC را شروع کرده است ، شاید بتوان به تفاوت معتبری دست یافت.

و: کنترل آموزش همگانی و آگاهی اجتماعی

اگر برنامه های امداد و آموزش انجمن رفاه حیوانات موفقیت آمیز باشد، تعداد داوطبان، حامیان اعضا وکسانی که مایل به بازدید از پناهگاه وکار داوطلبانه در آنجا هستند، به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.  به علاوه اگر برنامه آگاهی اجتماعی انجمن رفاه حیوانات موفقیت آمیز باشد، با گذشت هر سال تعداد زیادی به “سگ دوست ها”در نقاط مختلف افزوده خواهد شد. ازآن گذشته، مدارس و دانشگاه های اطراف نیز ممکن است پا پیش گذاشته و با فرستادن دانش آموزان و داوطلبان به استحکام برنامه ABC کمک کنند.

بخش 6

ملاحظات قبل از عمل

6 ـ1 ـ اقدام و بررسی های مقدماتی

6 ـ 2ـ بررسی های قبل از جراحی

6 ـ3ـ تدارکات قبل از عمل جراحی

6ـ 4 ـ آماده کردن بیمار برای جراحی

ملاحظات قبل از عمل

بازبینی های مهم : بازبینی های قبل از عمل، تدارکات قبل از عمل و مایع درمانی :

برای موفقیت آمیز بودن جراحی، در درجۀ اول، باید اطمینان حاصل شود سگی که برای عقیم سازی اتنخاب شده است، برای این کار مناسب است. سگ های مبتلا به عفونت های ویروسی و باکتریایی جدی و خطرناک، همه حیوانات پناهگاه را در خطر ابتلا به این عفونت ها قرار می دهند.

به عنوان یک اصل و قانون، هر سگ خیابانیی که موقع گرفته شدن، علائم بیماری مانند لاغری مفرط، رنگ پریدگی چهره، ضعف شدید یا بیماری های پوستی مثل جرب داشته باشد،  باید ابتدا به بیمارستان انجمن رفاه حیوانات منتقل گردد و تحت درمان قرار گیرد.  اگر انجمن رفاه حیوانات فاقد بیمارستان یا بخش مختلف و مناسب و کارکنانی است که بتوانند به سگ ها رسیدگی کنند،  انجمن رفاه حیوانات باید فوراً سگ را به نزدیکترین بیمارستانی که دارای این تجهیزات باشد بفرستد.

یک معاینه کامل از سگ ها قبل از عمل جراحی،  کمک می کند که سگ های ناسالم از سگ های سالم جدا شوند.  و به این ترتیب جلوی بسیاری از مرگ ومیرهای پس از عمل و یا طولانی شدن دوره درمان پس از عمل جراحی گرفته می شود. توجه دقیق به معاینات قبل از عمل، می تواند میزان استفاده از داروی بیهوشی یا بی حس کننده را به حداقل برساند و این اطمینان را به وجود بیاورد که سگ عمل شده از تاثیرات این ماده زیان ندیده،  و زود خوب شود. از دست دادن مقداری خون در طول جراحی، سبب می شود که حیوان پس از عمل دچار استرس و از دست دادن آب بدن شود، تا جایی که اگر خونریزی از یکی از رگ های اصلی باشد ممکن است منجر به مرگ او شود. تزریق وریدی مقدار مناسبی از سِرم ((NSS-Ringer lactate) در طول عمل جراحی، این اطمینان را به وجود می آورد که بافت های سگ مایعات دارد و خطرشوک ناشی از جراحی به حداقل رسیده است.

6 ـ1 ـ بازبینی های قبل از عمل

قبل از انجام عمل عقیم سازی جراح باید موارد زیر را بازبینی وکنترل کند:

*گزارش و اطلاعات داده شده با سگ هایی که قرار است عمل شوند مطابقت داشته باشند.

* وضع جسمانی سگ هایی که باید عمل شوند.

* آماده بودن اتاق عمل و اتاق آماده سازی قبل از عمل.

* استریل بودن وسایل و تجهیزات جراحی.

* آماده بودن و در دسترس قرار داشتن داروهای مورد نیاز و…

* محیط واقعی و طبیعی که سگ های بیهوش شده درآن به هوش می آیند و  بهبود پیدا می کنند.

(هیپوترمی یا پایین افتادن غیر طبیعی دمای بدن در حیوانات بیهوش شده یک مشکل جدی و مهم است)

6 ـ2 ـ مواردی که باید قبل از عمل چک وکنترل شوند

هرسگی که قرار است در پناهگاه بیهوش شود و عمل جراحی قرار گیرد باید قبل از عمل توسط جراح دامپزشک با تجربه  مورد معاینه قرار گیرد. این بسیار لازم و ضروری است که همه سگ ها قبل از عمل تحت معاینه دقیق قرار بگیرند تا اطمینان حاصل شود که حیوان از نظر جسمانی در شرایط مناسبی برای عمل قرار دارد.

پارامترهای کلیدی و اصلی بالینی که باید کنترل شوند به قرار زیر است:

* درجه حرارت بدن

* تنفس

* نبض

* رنگ پردۀ مخاط(mucus membranes)

* لمس (معاینه با دست)گره ها یا غده های لنفی ناحیه

* معاینه سینه با گوش برای تشخیص احتمالی عفونت ها و همچنین تشخیص ضربان غیرعادی قلب

* علائم ظاهری زخم بریدگی بیماری پوستی مثل جرب و غیره

* لمس و معاینه شکم برای تشخیص حاملگی، شرایط کبد و طحال، ascites

تنها بعد از آن که دامپزشک جراح اعلام كرد که موارد بالا را کنترل کرده و طبیعی تشخیص داده است، می توان گفت که آن سگ آماده برای عمل است.

6 ـ3ـ تدارکات قبل از عمل

1ـ  آماده سازی بسته های جراحی

* ابزار و وسایل خشک باید روی پارچه خشکی قرار داده شوند. یک روش مفید این است که یکی از دسته های تمام ابزار را بجز گیره های حوله در محور بلندترین ابزار (که معمولا needle-driver است) قرار دهید.

* تعداد مناسبی سواب باید در بسته گنجانده شود، سواب ها باید در انتهای ابزار تا شود تا از سوراخ شدن پارچه جلوگیری به عمل آید.

* پس پارچه باید از طول تا زده شود.

* سپس یک حوله دستی قرار داده شوند.

* تای آخر را زده پارچه را با تکه ای از چسب اتوکلاو محکم می کنیم.

* ایده ال تر این است که این بسته را در پارچه دیگری ببندیم و دوباره مثل قبل با چسب اتوکلاو محکم کنیم.

* این بسته از روی تاریخی که روی چسب نوشته می شود شناسایی می گردد وکمال مطلوب این است که در اتوکلاو گذاشته شود.

* زمان (مدت)درجه حرارت بخار تحت فشار:

در زیر، زمان لازم برای استریل کردن وسایل در دمای مورد نظر را ملاحظه بفرمایید. در اینجا زمان آماده شدن دستگاه تا رسیدن به درجه حرارت مورد نظر به حساب نیامده است.

3 دقیقه در 134 درجه سانتی گراد  29.4  PSI

15 دقیقه در 121 درجه سانتی گراد 15 PSI

2ـ  آماده سازی بیمار قبل از عمل جراحی

الف: ندادن غذا

به سگ هایی که برای عمل انتخاب شده اند از 12ساعت قبل از عمل، نباید غذا داده شود، تا خطر استفراغ و مکش ریوی (انسداد ریه به علت ورود غذا ) در طول بیهوشی و عمل کاهش یابد.  

ب: دادن داروی آرامبخش

قبل از بیهوش کردن حیوان بهتر است به او داروی آرام بخش داده شود تا هم از مقدار داروی بیهوشی که برای عمل لازم است،کاسته شود و هم حیوان را آرام نگه دارد.

ج: قبل از جراحی باید به حیوان داروی پیشگیری از درد (ضد درد) داده شود. به این علت که داروی ضد درد یا مسکنی که قبل از شروع درد داده می شود،  موثرتر از مسکنی است که پس از شروع درد داده می شود.

د: استفاده از آنتی بیوتیک

استفاده از آنتی بیوتیک قبل از عمل می تواند مورد بررسی قرار گیرد.  برای جراحی های عقیم سازی که در شرایط خوب و  ضدعفونی انجام می پذیرد، استفاده از آنتی بیوتیک ممکن است ضروری نباشد. اگر شرایط ضدعفونی پایین تر از ایده ال باشد، استفاده از آنتی بیوتیک با تاثیر طولانی long acting antibiotic می تواند مورد بررسی قرار گیرد. استفاده از آنتی بیوتیک ها باید عاقلانه باشد و مورد به مورد، روش استفاده از آن تصمیم گرفته شود و تنها با تجویز دامپزشک جراح به مصرف برسد.

هـ : بیهوشی عمومی

به سگ هایی که عمل عقیم سازی روی آنها انجام می شود باید بیهوشی عمومی داده شود.  در طی عمل به طور دائم تحت کنترل باشند تا مقدار مناسبی از ماده بیهوشی به آنها برسد و عمق بیهوشی آنها در حدی باشد که عمل جراحی به دور از خطر و در نهایت ایمنی و خوبی انجام پذیرد. پس از بیهوشی و در طول دورۀ بیهوشی از بیمار باید اگر لازم باشد علیه هیپوترمی (پایین افتادن غیر طبیعی دمای بدن) مراقبت شود.

6 ـ4 ـ آماده کردن بیمار برای جراحی

* دادن آرامبخش، تراشیدن موضع و آماده کردن سگ برای عمل باید روی میز جداگانه ای انجام شود تا احتمال آلودگی به حداقل برسد.

* اگر مایعات (سرم)وریدی باید تزریق شود محل تزریق هم باید اصلاح و آماده شود، درست همان طور که در مورد موضع عمل گفته شد.

* سپس سوند را وارد کرده لوله وریدی آماده شده را متصل می نماییم.

* مثانه باید لمس و با دست معاینه شود، در صورت لزوم ادرار جمع شده کشیده شود و اندام های تناسلی باید برای تشخیص  وجود تومورهای قابل انتقال مقاربتی (TVT) مورد معاینه قرارگیرد.

* محل جراحی باید به طور وسیع و با دقت اصلاح و موزدایی شود. باید سعی شود هیچگونه بریدگی و جراحتی ایجاد  نگردد، زیرا هر بریدگی کوچکی ممکن است به زخمی چرکی و عفونی تبدیل شود.

* این محل باید کاملا با Chlorhexidine solution تمیز شود. چندین قطعه پنبه آغشته به این محلول به نوبت باید مورد استفاده قرار گیرد. از مركز شروع شده به سمت حاشیه محوطه تراشیده شده حرکت داده شود و هرگز حرکت از حاشیه به سمت مركز برگردانده نشود والا محل عمل دوباره  دچار آلودگی می شود.

* ازخیس کردن قسمت های تراشیده شده بدن بیمار خودداری کنید.

* وقتی محوطه تراشیده شده تمیز و خالی از مو به نظر رسید و قطعات پنبه ای که برای تمیز کردن به کار می روند بدون رنگ و لکه باقی ماندند،  می شود آن نقطه را تمیز اما نه ضدعفونی شده دانست.

* وقتی محل تراشیده و تمیز شده و ضدعفونی شده دانسته می شود که سه بار با یک دقیقه فاصله بین هربار، آن محل با الکل مخصوص جراحی اسپری شده باشد. پس از آن که الکل تبخیر و پوست آن ناحیه خشک شد، یک بار  و فقط یک بار، هم  با پاشیدن (اسپری کردن)محلول ید، محل را ضدعفونی می کنیم. در طول این جریان این ناحیه را با دست لمس نکنید والا به ضدعفونی خوب و مناسب دست پیدا نخواهید کرد.  بازهم تاکید می شود از خیس کردن سایر  جای بدن بیمار  و قسمت های تراشیده نشده خوداری کنید، چون ممکن است آب آلوده آن قسمت ها به قسمت تمیز شده  نفوذ کند و باعث آلودگی آن شود.

* حالا وقتی است که باید بیمار به تخت عمل منتقل شود. مراقب باشید درحین انجام این کار، محل ضدعفونی شده به وسیله دست های شما و یا سایر نقاط و اندام های مریض که تمیز و ضدعفونی نشده اند، آلوده نگردد.

* میز آماده سازی پس از آن باید با دقت تمیز و با یک محلول ضدعفونی مناسب مثل محلول Lysol ضدعفونی شود.

1ـ آماده کردن میز جراحی

*یک قطعه پلاستیک fenestrated تمیز (که از قبل هردو روی آن با الکل جراحی اسپری و خشک شده باشد)، روی بیمار پهن می کنیم.  مراقب باشید پلاستیک با ناحیه ضدعفونی شده تماس برقرار نکند.

* اگر ابزار جراحی هم روی همان میز گذاشته می شود، لازم است ورقه دیگری از پلاستیک روی قطعه قبلی پهن کنیم طوری که روی اولی را بپوشاند، این برای جلوگیری از آلوده شدن ابزار  جراحی (مخصوصاً با ادار و مدفوع) است.

2ـ آماده شدن جراح برای جراحی

* جراح باید لباس تمیز و گشاد و بدون پرز(کرک)بپوشد، لباس باید بدون آستین باشد تا جراح بتواند دست هایش را تا بازو، خوب بشوید و ضدعفونی کند.

* بهتراست جراح کلاه و ماسک هم داشته باشد،  حداقل باید موهای بلند بسته شوند، موهای جلوی سر به عقب کشیده شوند و موهای صورت خوب اصلاح شوند.

* ناخن ها باید کوتاه باشند.

 اگر جراح زخمی در دست یا بازویش دارد بهتر است جراحی را تا خوب شدن زخم به تعویق بیاندازد.

3ـ  شستشوی ابزار جراحی

برای شستشوی ابزار جراحی باید از یک ماده ضدعفونی قابل قبول Chlorhexidine یا Betadine استفاده کرد.

شستشو

* ابتدا باید دست ها تا بازو با محلول شستشو، شسته شوند تا آلودگی های آشکار از بین بروند.

* سپس ناخن ها باید تمیز شوند قبل از این که روند شستشو آغاز شود.

* ازیک برس استریل باید برای شستشو استفاده شود.

1- انگشتان

2- دست ها

3- بازوها ( ازمچ تا بازو)

شستشو به ترتیب بالا باید حداقل سه دقیقه ادامه داشته باشد. وقتی برس برای بازوها مورد استفاده قرار گرفت، نباید دوباره برای تمیز کردن انگشتان بکار رود. هرطرف انگشتان باید ده بار برس بخورد. یعنی هرانگشت (هرچهار طرف)چهل بار باید برس بخورد. ناخن ها و پشت و روی دست ها باید 20بار برس بخورد. تعداد دفعات برس خوردن بسیار مهم تر از زمانی است که دست شستشو می شود.

آبکشی

وقتی شستشو کامل شد، دست ها تا بازو و برس شستشو باید با آب تمیز آبکشی شوند و آب باید از سرانگشتان به سمت بازو در جریان باشد واز بازو به پایین بریزد تا از آلودگی جلوگیری شود.

*خشک کردن دست ها

دو حوله  استریل برای خشک کردن دست ها باید فراهم باشد،  تای حوله اول را باز کرده یکی از دست ها را به ترتیب از انگشتان، دست و سپس فاصله مچ تا بازو را به ترتیب خشک کرده و مراقبت شود که انگشتان دستی که حوله را نگه داشته است با پوست دیگر تماس پیدا نکند. از حوله دیگر برای خشک کردن دست دیگر به ترتیب ذکر شده استفاده شود.

اسپری کردن الکل

پس از بالا نگه داشتن دست ها، به طوری که بالاتر از سطح بازو قرار گیرند، الکل جراحی باید از نوک انگشتان تا بازو و روی هر دو دست اسپری شود و سپس کمی زمان داده شود که الکل خشک شود.

4ـ باز کردن بسته ابزارها

سپس یک دستیار، بسته ابزارهای جراحی را به یکی از دو روش زیر، بسته به اینكه در دو لفاف (ترجیحاً) و یا یک لفاف پیچیده باشد، در اختیار جراح قرار دهد.

* بسته دولفافه: دستیار لفاف اول را باز کرده، سپس جراح بسته را با لفاف دوم برمی دارد. آن را روی پلاستیکی که میز و بیمار را پوشانده است قرار می دهد و آن را باز می کند. باید در تمام مدت  دقت شود که پلاستیک میز بیمار لمس نشود و دست و جراح به آنها نخورد، زیرا این ها استریل نیستند.

بسته یک اضافه : دستیار بسته را روی پلاستیکی که میز وب یمار را پوشانده است قرار می دهد  و فقط تای اول پارچه را باز می کند جراح بعداً آن را به طور کامل باز می کند و سعی می کند که فقط به قسمت های استریل پارچه دست بزند.

5ـ آماده سازی محل جراحی

ناحیه وسیعی در اطراف جایی که عمل جراحی باید در آن منطقه انجام شود باید تراشیده و با استفاده از کلر اکسیدین یا محلول ید ضدعفونی شود، عمل تمیز کردن باید به تکرار و خوب و کامل انجام شود.

6ـ برش گوش

گوش سگ باید در حالی که هنوز بیهوش است یعنی یا موقع آماده سازی یا بلافاصله پس از اتمام عمل برش داده شود.

7ـ پروتکل مایع درمانی

باید بررسی دقیقی از ورید پای جلو و عقب به عمل آید. وقتی رگی که باید مورد استفاده قرار گیرد انتخاب شده،  محوطه اطراف آن رگ باید با دقت تراشیده و تمیز شود و با الکل جراحی باید ضدعفونی گردد. باید دقت شود که رگ انتخاب شده به نحو مناسبی باز شود. استفاده از سوند خوب است.  یک لوله داخل وریدی می تواند، در صورت لزوم بیشتر از ماده بیهوشی زیاد، به سهولت کار کمک کند و باعث می شود بدون فوت وقت به سرعت این کار انجام شود.

میزان دقیق داروها مسکن ها آنتی بیوتیک ها و سرم  IVباید تحت نظر مستقیم دامپزشک متخصص جراحی، و براساس موقعیت بیمار و تجربه دامپزشک تعیین شود.

کاربرد مایعات داخل وریدی در حین عمل جراحی

موارد استعمال

* بیماران رنجور و ناتوان

* بیماران خیلی جوان: واکنش ضعیف به هومیوستاتیک(poor homeostatic)

* جراحی های طولانی

*جراحی هایی که پیچیدگی ها و خطراتی درآن پیش بینی می شود.

*جراحی هایی که در آن نیاز به استفاده از بعضی از داروها در حین  عمل احتمال داده می شود.

بهتر است سرم ها موقع استفاده دمای بدن را داشته باشند.

انتخاب مایع :

* سگ های سالم: ترجیحاً preferable Lactated Ringers Solution

* سگ های توله و نوجوان: Dextrose Solution5درصد.

* سگ های مریض: انتخاب سرم بسته به نشانه های بیماری /نتایج بیهوشی دارد.

میزان کاربرد:

* میزان معمول: در طول جراحی 40-20 میلی لیتر /کیلوگرم/ ساعت

این به طور میانگین 200-150 میلی گرم از سرم Ringer’s lactate است. دادن  IV در طول جراحی برای به حداقل رساندن شوک جراحی توصیه می شود.

20-10 میلی گرم برای جراحی های بیماران جوان و توله.

بخش 7

جراحی برای برنامه های ABC

7ـ1 ـ پروتکل های بیهوشی و جراحی

7ـ 2 ـ برش گوش

7ـ3 ـ جراحی عقیم سازی: ملاحظات کلی

7ـ4 ـ روندکار در عقیم سازی سگ های ماده

7ـ5 ـ عقیم سازی سگ های نر

جراحی برای برنامه  های ABC

پروتکل های جراحی و بیهوشی

 آمیزه و ترکیب داروهای قبل از عمل و داروی بیهوشی باید توسط دامپزشک جراحی که مسئول عمل های برنامه ABC در انجمن رفاه حیوانات است، اتخاذ شود.

7ـ1 ـ در یک پروتکل خوب بیهوشی باید به موارد زیر عمل شود:

1ـ از بین رفتن هوشیاری تا جراحی امکان پذیر شود.

2ـ میزان کافی داروی مسکن و جلوگیری از درد و آرام کننده  عضلات

3ـ حفظ و نگهداری کار قلب در درجات optimal

4ـ حمایت تنفسی و دستگاه تنفس مصنوعی مناسب

2ـ پروتکل های بیهوشی

لیست بعضی از ترکیبات آمیزه های قابل قبول در زیر آمده است:

پروتکل بیهوشی1

Xylazine-Atropine-Ketamine-Diazepam

داروهای پیش درمانی:

● Xylazine @ 1mg / kg bw (administered intramuscularly – maximum dose 1 ml)

● Atropine @ 0.04 mg / kg bw

اگرچه شواهد بسیاری نشان می دهد که آتروپین نباید برای پیش درمانی مورد استفاده قرار گیرد تنها باید برای ایجاد بازده قلب به مصرف برسد.

Induction :ده دقیقه پس از مصرف گیریلاکسین و آتروپین

Ketamine @ 2.5 mg / kg bw ●Diazepam @ 0.25 mg / kg bw

مقدار مساوی دیازپام(5mg/ml) وکتامین(50 mg/ml) را باهم در یک سرنگ داخل کرده مخلوط کنید. مقدار مصرف:1میلی لیتر از آن مخلوط در ازای هر ده کیلو گرم از وزن بدن، که باید آهسته به شکل داخل وریدی تزریق شود تا تاثیرکند.

Maintenance

Increments to be given at half the induction dose

مایع درمانی

سرم رینگر باید به وسیله IV در تمام طول جراحی جریان داشته و به مریض تزریق شود.

تنفس

باز نگه داشتن دهان با gog(وسیله ای برای باز نگه داشتن دهان در جراحی ها)وتنفس خود به خود یا از طریق لوله اندرتراچیل(endotracheal)

Endotracheal tube inserted and cuff inflated if necessary

پروتکل بیهوشی2

Xylazine / Triflupromazine / Atropine

توجه: نحوه قبلی سبب واکنش محلی شدید خواهد شد و باید با تزریق آهسته سرم نمکی در محل آن را  درمان نمود، این خطر با استفاده از محلول 2/5%کاهش می یابد.

داروهای پیش درمانی

l Xylazine @ 1 mg / kg bw or Triflupromazine @ 1mg / kg bw

l Atropine @ 0.04 mg / kg bw

Induction

l Thiopentone @ 25 mg / kg bw I/V

نصف میزان مصرف IV Thiopentone  ممکن است به عنوان bur small I/V boluses تکرار شود، اما به طولانی شدن دورۀ بیهوشی و طولانی تر شدن دورۀ درمان منتهی خواهد شد.

مایع درمانی

* تزریق سرم Ringer’s Lactate به وسیله IV در طول مدت جراحی.

تنفس

با نگه داشتن دهان با gog(وسیله ای برای باز نگه داشتن دهان در جراحی ها) وتنفس خودبه خود.

پروتکل بیهوشی3

 استفاده از افشانه های تنفس برای بیهوش کردن

Pre-medication

l Xylazine @ 1mg / kg bw

Induction

l Ketamine 2.5 mg / kg + Diazepam 0.25 mg / kg

or

l 4 % Isoflurane or

l Thiopentone @ 20 mg/ kg bw I/V

مایع درمانی

تزریق سرمRinger’s Lactate درتمام طول جراحی به وسیله IV

7 ـ2 ـ  برش دادن گوش

همه  سگ های عقیم شده صرف نظر از جنسیتشان باید گوش راستشان به شکل v برش داده شود.  این علامت بایدکلا قابل رویت باشد و به وسیله یک دستگاه برقی که محل زخم را می سوزاند و به منظور شناسایی آسان سگ های عقیم شده، انجام شود.

7ـ3 جراحی عقیم سازی

ملاحظات کلی

انتخاب شیوه جراحی به عهده جراح است. به طور کلی بهتر است شیوه ای را که با آن آشنایی دارد به کار برد تا روشی که با آن آشنایی ندارد.

مانند همه جراحی ها دقت کافی به عمل آید و اطمینان حاصل شود که هم از اصول جراحی Halsted با جدیت وتداوم  دنبال شود این اصول شامل موارد زیر است:

*ضد عفونی کامل

*دست زدن و جابجا کردن بافت ها با نرمی و احتیاط

*haemostasis دقیق

* محو فضای مرده

* ارزیابی دقیق بافت ها

* استراحت دادن بعد از عمل

گفتن این که سگ های خیابانی از سیستم ایمنی خوبی برخوردارند،  بنابراین به ضدعفونی کامل نیاز ندارند غیر قابل قبول است. عدم دقت و توجه در آماده سازی بیمار و تیم جراحی و همچنین بی توجهی وکم دقتی در  طول عمل جراحی منتهی به التهاب ها و عفونت های غیر ضروری شده  و باعث درد و ناراحتی برای سگ عمل شده می گردد و طول درمان را افزایش می دهد.

برای اطمینان از ضدعفونی باید برای هر سگ از بسته استریل جراحی جداگانه ای استفاده شود. توصیه می شود برای جلوگیری از اشتباه برای قرار دادن ابزار جراحی مناسب و سهولت در شناسایی، رنگ پرده قسمت جراحی سگ های ماده با رنگ پرده ای که قسمت عمل سگ های نر را از سایر قسمت ها جدا می کند، فرق داشته باشد. به این ترتیب موقع آماده  کردن وسایل جراحی برای قرار دادن در اتوکلاو از اشتباه جلوگیری  می شود. توصیه شده است رنگ سبز برای ماده و رنگ آبی برای نرها مورد استفاده قرار گیرد.

7ـ4 ـ روند جراحی برای سگ های ماده

برداشتن تخمدان

برداشتن كامل تخمدانها (هر دو تخمدان و رحم) با جراحی متداول و سنتی (نه لاپاراسكوپی) توصیه می شود. استفاده از دستیاران دست شسته كمك بزرگی به جراح است كه هم باعث صرفه جویی در وقت و سرعت ریكاوری و بهبود سگها می شود و هم رسیدن به حد دلخواه در ضد عفونی را میسر می سازد . عقیم كردن سگها در هر میزانی از سیكل استروژن امكان پذیر است. اما از آنجایی كه استروژن می تواند بسته شدن و انعقاد خون را به تعویق بیندازد، این برای سگ های ماده ای كه عمل می شوند حیاتی است كه میزان استروژنشان در حد كافی و طبیعی باشد.

دو نوع جراحی برای عقیم سازی ماده ها شناخته شده است كه شامل برخورد از جناح راست و برخورد از خط وسط می باشد.

1ـ برخورد از جناح راست

برخورد از جناح راست، ایده آل ترین روش برای عقیم سازی سگ های ماده شناخته شده است. سگ روی پهلوی چپ خوابانده می شود و سوراخ شكمی در قسمت راست در حالی كه شكم سگ رو به جراح است، ایجاد می شود.

جا و محل شكاف در عقیم سازی از جناح راست :

در سگ های ماده بالغ ، یك شكاف 4 سانتی متری در پشت انحنای دمی آخرین دنده  به موازات ستون فقرات و در فاصله 9 سانتی متری از برآمدگی عرضی مهره پشت به سمت شكم ایجاد می شود. این شكاف غالبا در انتهای cranial  تای پوست كه stifle را به دیواره شكمی مربوط می كند می افتد. در سگ های ماده جوان (زیر شش ماه) ، شكاف بیشتر دم مانند است. انجام ندادن این كار در سگ های جوان نتیجه اش اشكال در خارج كردن رحم در نزدیكی گردن رحم (دو شاخگی) و تشخیص و برداشتن تخمدان دوم می باشد.

توجه: تخمدان سمت راست به كلیه سمت راست و دیواره بدن نزدیكتر از تخمدان چپ است و بنابراین اگر شكاف در جناح راست ایجاد شود، برداشتن آن آسانتر است.

بافتهایی كه بریده می شوند:

پوست

بافت های زیر پوستی

ماهیچه مورب شكمی

ماهیچه عرضی شكمی كه غالبا پرده صفاق (روده بند) به آن چسبیده است.

پوست با چاقوی جراحی بریده می شود. لایه بعدی با استفاده از قیچی و یا بلانت.

بخش 8

مراقبت بعد از عمل، واكسن ضد هاری و رها سازی سگ ها

8 ـ1ـ مراقبت بعد از عمل، ملاحضات كلی

 8ـ2 ـ استفاده از داروهای مسكن

8 ـ3 ـ استفاده از آنتی بیوتیكها

 8ـ4 ـ واكسن های ضد هاری

8 ـ5 ـ راهنمای آزاد سازی سگ عقیم شده و واكسینه شده

8 ـ6 ـ آموزش عمومی

8 ـ1 ـ ملاحظات كلی:

* انتخاب نوع مسكن و داروی ضد درد به عهده جراح است كه باید مورد به مورد در موردش تصمیم گرفته شود. تصمیم در مورد آنتی بیوتیك یا مسكنی كه باید مورد استفاده قرار گیرد بستگی به تجربه كلینیكی جراح و شرایط پناهگاه و سلامت سگها دارد. باید سعی شود آنتی بیوتیك های مورد استفاده دارای طیف های گسترده باشند.

* سگهایی كه تحت تاثیر مواد بیهوش كننده هستند و در حال ریكاوری و به هوش آمدن می باشند باید گرم و خشك نگه داشته شوند.

* وقتی سگ ها به قدر كافی هوشیاری خود را به دست آورند باید دسترسی به آب آشامیدنی تمیز داشته باشند.

* سگ ها حداقل روزی یكبار باید توسط یك دامپزشك جراح معاینه شوند. و بر اساس شرایط كلینیكی آنها در موردشان تصمیم گیری شود.

* توصیه می شود همان جراحی كه عمل عقیم سازی را انجام داده است ویزیت های بعد از عمل را انجام دهد، اما اگر جراح دیگری این وظیفه را به عهده می گیرد، یك سیستم استاندارد برای ثبت سوابق و شرایط بیمار باید در نظر گرفته شود. این كار برای این لازم است كه جراح انجام دهنده عمل عقیم سازی اطلاعات درستی در مورد بیمارش دریافت كند تا بر اساس آن بتواند تكنیك و تجویز درستی برای بیمارش داشته باشد.

* در طول ویزیت های روزانه، سگ ها آماده رهاسازی باید شناسایی شده و گام های لازم در جهت رها سازی آنها برداشته شود.

8 ـ2 ـ  استفاده از داروهای ضددرد و مسكن

پروتكل استانداردی كه باید دنبال شود از این قرار است :

داروهای مسكن و ضد درد: داروهایی كه به تسكین درد كمك می كنند برای همه بیمارانی كه تحت عمل جراحی عقیم سازی قرار می گیرند لازم است. انواع مورد قبول شامل مخدرها

butorphanol

buprenorphine, morphine, hydromorphone, and

pentazocine),alpha2-adrenoceptor agonists

(e.g.medetomidine, dexmedetomidine, and xylazine),

NSAIDs (eg, carprofen, meloxicam, tepoxalin, deracoxib,

firocoxib, aspirin, flunixin, ketoprofen, and etodolac),

and local anesthetics (eg, lidocaine and bupivacaine).

* استفاده از چند داروی مسكن و ضد درد در یك پروتكل تاثیر زیادی در كنترل درد و استرس در حیواناتی كه تحت عمل عقیم سازی بوده اند دارد. استفاده از داروهای پیشگیری از درد هم كه قبل از شروع عمل به بیمار تزریق می شود یكی از راه های معمول برای فراهم كردن شرایط امن و مطلوب برای جراحی محسوب می گردد.

تكنیك جراحی هم تاثیر زیادی در میزان دردهای بعد از عمل دارد. داروی Anxiolytic  كه برای كم كردن استرس تجویز می شود شامل آرام بخش های اصلی و فرعی هستند.

 (eg, acepromazine,

midazolam, and diazepam) and alph2-adrenoceptor agonists

این داروها را می توان همراه با داروهای دیگر استفاده کرد تا نتیجه بهتری حاصل شود.

انجام دادن یك تزریق كه شامل anxiolytic  وanalgesic وanesthetic به طور كلی می باشد بسیار بهتر از تزریق جداگانه هركدام از آنها و ایجاد استرس در حیوان است. بنابراین مخلوط كردن داروهای قبل از عمل و بیهوشی در یك تزریق توصیه می شود و این یعنی مخلوط             agonists, opioids and dissociative drugs.  alph2-adrenoceptor                     

 8 ـ3ـ آنتی بیوتیك ها

بهتر است از آنتی بیوتیك های زیر استفاده شود :

l Amoxicillin-cloxicillin: 20 mg / kg body weight twice daily for 3-5 days

l Amoxicillin-sublactam: 10 mg / kg body weight

l Benzathine pencillin once in three days

l Ceftriaxone once a day @ 22mg / kg bw I/M for 3-5 days

زخم محل عمل و برش گوش باید مرتبا تمیز شده و روی آن دارو گذاشته شود تا بعد از 7 روز كه در ماده ها بخیه كشیده می شود.

8ـ4 ـ واكسن ضد هاری: ملاحظات كلی

واكسن ضد هاری باید در روز رها سازی به سگ تزریق شود، در حالیكه قرص ضد انگل باید در اولین روزی كه سگ گرفته می شود به او داده شود.

لازم است همه سگهایی كه در برنامه ABC   شركت داده می شوند، علیه هاری واكسینه شوند.

اقسام مختلفی از واكسن های مرغوب و قابل اعتماد وجود دارد مانند:

Raksharab, Nobivac

Rabies (Intervet) and Defensor (Pfizer)

لازم است كه همه این واكسن ها در یخچال نگهداری شوند.

زنجیره تولیدكنندگان و تامین كنندگان واكسن باید قبل از استفاده از واكسن، مورد تحقیق و بررسی قرار گیرند.

بعضی شواهد نشان می دهد كه تزریق درون عضله ای واكسن، ایمنی طولانیتری ایجاد می كند.

نگرانی هایی در رابطه با تاثیر استرس بر روی اثرات واكسن هایی كه در زمان عمل و با فاصله كوتاهی بعد از گرفتن سگ تزریق می شود ابراز می گردد. بنابراین توصیه می شود تزریق واكسن تا روز رهاسازی به تعویق بیفتد و تا جایی كه ممكن است با روز عمل فاصله داشته باشد.

8 ـ5  راهنمای رها سازی سگهای عقیم شده و واكسن خورده

* تنها سگ هایی كه به تشخیص دامپزشك جراح آماده ترخیص و رها سازی هستند باید آزاد شوند.

* لازم است سگ ها دقیقا در محلی كه گرفته شده اند آزاد شوند. باید دقت شود مشخصات و آدرس سگها در موقع گرفتن درست ثبت شود.

* از رها سازی سگ ها در جاده های اصلی باید خودداری شود، زیرا سگها ممكن است پس از آزادی موقتا تا مدتی گیج و متحیر باشند.

* اگر ممكن است، سگها باید زیر نظر نگهبان یا كسی كه از آنها مراقبت می كند آزاد شوند، البته اگر چنین موردی وجود دارد.

* اگرچه باید اطمینان حاصل شود كه به سگها قبل از آزاد شدن غذا داده شود، اما این كار نباید درست قبل از سوار كردن آنها به ماشین انجام شود، زیرا سبب حالت تهوع و استفراغ سگها می شود.

* اگر كار رهاسازی را مامورین شهرداری انجام می دهند باید نماینده ای از طرف ABC آنها را همراهی كند تا مطمئن شود كه كار رهاسازی درست و با دقت انجام می پذیرد.

* در بسیاری از مناطق، آزاد سازی سگها در صبح زود هم برای سگها و هم برای تیم رها سازی آسانتر و بهتر است.

* در مواقعی كه هوا خیلی بد است باید رها سازی سگها تا زمان بهتر شدن هوا به تعویق بیفتد.

8ـ6 ـ آموزش عمومی

اعضای جامعه كه شاهد رهاسازی سگهای عقیم شده و واكسن خورده در برنامه ABC هستند باید آموزش داده شوند. باید برای ناظران توضیح داده شود بزاق اضافی كه در اطراف دهان سگها دیده می شود در اثر حمل و نقل و حركت ماشین ایجاد شده است.

افراد محل یا نگهبانان باید تشویق شوند كه در صورت مشاهده سگ های مریض یا نیازمند مراقبت های دامپزشكی بیشتر، فورا مراتب را به پناهگاه ABC گزارش دهند.

بخش 9

مرگ با ترحم،‌ آزمایش های بعد از كالبد شكافی، تحقیق درباره صحت جراحی های ABC

9ـ1 ـ مرگ با ترحم

9ـ2 ـ آزمایش های بعد از كالبد شكافی

9ـ3 ـ تحقیق درباره صحت جراحی های ABC

9ـ 1ـ مرگ با ترحم

مرگ با ترحم باید در مورد هر سگی كه از بیماری یا جراحت لاعلاجی رنج می برد، امكان معالجه اش نیست و همچنین سگ های فوق العاده مهاجم و بداخلاقی كه احتمال دارد به مردم حمله كنند و آنها را گاز بگیرند، اعمال شود.

بسیاری از سگ هایی كه برای مرگ با ترحم انتخاب می شوند در معاینه قبل از عمل مشخص می شوند، اما تعدادی از آنها هم ممكن است در حال انجام جراحی مشخص شوند.

مرگ با ترحم و روش های مناسب برای آن نیاز به راهنمایی های بیشتری از سوی AWBI دارد.

9ـ2 آزمایش های بعد از كالبد شكافی

* هر حیوانی كه در لانه های ABC می میرد باید مشمول كالبد شكافی باشد تا علت مرگ تعیین و مشخص شود. ایده آل این است كه كالبد شكافی در نزدیكترین لابراتوار پاتولژی دامپزشكی صورت پذیرد. اگر كالبد شكافی از وظایف انجمن رفاه حیوانات است باید یك دامپزشك پاتولژیست آن را انجام دهد.

* چنین مواردی، یك فرصت خوب برای یادگیری و بهبود بخشیدن برنامه ABC ، روش ها و تجربه های آن است.

* مخصوصا سگ هایی كه در طی جراحی یا پس از آن می میرند باید حتما مورد معاینه و آزمایش قرار گیرند تا معلوم شود آیا اشكال از جراحی یا بیهوشی بوده است یا خیر.

* علل مرگ حتما باید ثبت و نگهداری شود.

9ـ 3ـ تحقیق درباره صحت جراحی های ABC

* شواهد و مدارك همانطور كه گفته شد باید ثبت و نگهداری شود.

* اندام های برداشته شده باید در فرمالین ده درصد نگهداری شود.

* اندامها باید در ظروف جداگانه نگهداری شوند. اندام های مذكر و مونث باید از هم جداگانه نگهداری شوند.

* شواهد و مدارك پس از آنكه از طرف تیم محققان كه تركیبی از اعضای وابسته به هیات مدیره انجمن و مسئولان شهرداری است تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفت باید در اختیار AWBI قرار گیرد.

* پس از آنكه تیم تحقیق به كار خود پایان داد، باید اندام هایی كه مورد تحقیق قرار گرفته اند سوزانده و به طور كامل معدوم شوند.