فصل هفتم کتاب راهنمای «انجمن جهانی حمایت از حیوانات» به قوانین حمایت از حیوانات اختصاص دارد.
1 ـ مقدمه
2 ـ قوانین ملی و محلی
الف: ساختار قانونی
ب: ساختارهای دولتی
ج: کمیته ها و شوراها
د: پیش نویس قانون
3ـ قانون اساسی
4ـ اجرای قوانین حمایت از حیوانات
الف: نقش قانون
ب: مسئولیت اجرای قوانین
ج: نقش آموزش و پرورش در اجرای قوانین
5ـ روش های حمایت از حیوانات
الف: معرفی قانون
ب: بهبود و پیشرفت قوانین
ج: استفاده کردن از قوانین موجود
6ـ سازمان های های بین المللی
الف: سازمان جهانی سلامت حیوانات
ب: سازمان تجارت جهانی
ج: سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی
د: سازمان ملل متحد
هـ : کمیسیون بین المللی صید نهنگ
و: انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی
7 ـ سازمان ها و مؤسسات اروپایی
الف: اتحادیۀ اروپا
ب: شورای اروپا
ج: موفقیت های اصلی حمایت از حیوانات در اروپا
8 ـ معاهدات و توافق های بین المللی
الف: بیانیۀ جهانی رفاه حیوانات
ب: توافق نامۀ CITES
ج: توافق نامۀ رامسر
د: توافق نامۀ میراث جهانی
هـ: توافق نامۀ بُن
9 ـ منابع بیشتر
1 ـ مقدمه
دستیابی به قوانین جامع و اجباری حمایت از حیوانات، برای این جنبش بسیار مهم است. این قوانین چهارچوبی برای اجرا و نظارت بر رفتار مناسب با حیوانات را فراهم می سازند و بدترین نوع سوءاستفاده ها را ممنوع می کنند.
اعتقاد WSPA بر این است که هر ملتی باید قوانین جامع و گستردۀ حمایت از حیوانات خود را داشته باشد. حیوانات موجوداتی با شعور و حساس هستند، بنابراین می بایست به رسمیت شناخته شوند و از آنها در مقابل درد و رنج قابل اجتناب، محافظت به عمل آید.
اما برای ایجاد تغییر واقعی در نحوۀ نگرش و حمایت عملی از حیوانات، قانون به تنهایی کافی نیست. قانون برای مؤثر بودن نیازمند آن است که هم، از حمایت کلی جامعه ای مهربان و مسئول برخوردار باشد و هم به نحو مناسبی اجرا شود. آموزش می تواند اصلاحاتی ماندگار ایجاد کند، اما قانون یک شبکۀ ایمنی برای جلوگیری از ظلم و سوءاستفاده فراهم می سازد و باید نظر رایج جامعه را منعکس کند.
قانونگذاری می تواند اهداف زیادی را برآورده سازد. برای مثال:
- ممنوع کردن بعضی از فعالیت هایی که حیوانات درگیر آن هستند؛ مثلاً وضع مقررات و آیین نامه هایی در رابطه با ممنوع ساختن سیرک ها در زمین های شورای محلی.
- ممنوع کردن بعضی از روش های تولید، برای مثال منع و تحریم قفس های پرورش جوجه یا مراکز پرورش پوست.
- حمایت و حفاظت از حیوانات و حیات وحش محلی، مثلاً قوانین ضد شکار در مناطق حفاظت شده.
- ارتقاء دادن رفاه حیوانات، به طور مثال: معرفی حداقل استانداردها و نیازهای قانونی حیوان.
- جلوگیری کردن از ظلم به حیوانات یا به حداقل رساندن درد و رنج آنها.
- حفاظت از حیوانات و سلامت جامعه، برای مثال ممنوع کردن استفاده از هورمون رشد.
- تشویق کردن حس مسئولیت پذیری در میان صاحبان حیوانات
برای رسیدن به پاره ای از اهداف قانونی، می توان ازمبارزه و مذاکره استفاده کرد. از جمله:
- معرفی قوانین جدید
- اصلاح و بهبود قوانین
- استفادۀ مؤثرتر از قوانین موجود
- لغو کردن قوانینی که به ضرر حیوانات هستند
- و هر گونه ترکیبی از موارد بالا
2ـ قوانین ملی و محلی
تنها 65 کشور از 192 کشور دنیا، قوانین ملی حمایت از حیوانات را دارند و بسیاری از این موارد به خوبی اجرا نمی شوند. (ارزیابی WSPA در سال 2004)
برای کار کرد مؤثر، انجمن های حمایت از حیوانات باید با قوانین حمایت از حیوانات در کشورشان ـ البته اگر وجود داشته باشند ـ آشنا باشند. انجمن ها همچنین می توانند در معرفی و ارتقاء قوانین حمایت از حیوانات تأثیرگذار بوده و نقشی کلیدی بازی کنند، از جمله در حوزۀ بسیار مهم اجرای قوانین.
منبع اصلی اطلاعات در رابطه با قوانین ملی حمایت از حیوانات، ادارات و سازمان های دولتی مربوطه و کتاب خانه های حقوقی هستند.
انجمن های ملی حمایت از حیوانات و سازمان هایی که مسئولیت اجرای قوانین بر عهدۀ آنهاست، نیز ممکن است بتوانند اطلاعاتی در اختیار بگذارند. برای آگاهی از قوانین سایر کشورها، با نمایندۀ سیاسی کشور مورد نظر تماس بگیرید.
سیستم قانون گذاری به فرهنگ و تاریخ کشورها بستگی دارد. برای مثال، قانون گذاری می تواند بر اساس قدرت های استعماری پیشین باشد. بنابراین قوانین کشورهای مشترک المنافع، کشورهای مشترک المنافع سابق، و مستعمرات سابق بریتانیا بر اساس قوانین قدیمی بریتانیا است. در کشورهای اسلامی ممکن است قانون بر اساس اصول مذهبی باشد. بسیار مهم است که مبنای قوانین کشور خود را بدانید تا بتوانید از مدل های قانونی و روش های مذاکرۀ مناسب استفاده کنید.
در اینجا، مثالی از یک ساختار قانونی را ملاحظه می کنید:
الف) ساختار قانونی
قوانین اولیه اصول کلی را تعیین می کنند و زمینه را برای وضع قانون بعدی آماده می سازند. «لایحه» به پیش نویس قانونی که ـ باید به تصویب مجلس و تأیید دولت برسد تا به شکل قانون درآید ـ گفته می شود. «قانون» لایحه ای است که به تصویب مجلس رسیده است.
قوانین ثانویه پیش نویس های مفصل و مشروح، در مورد یک موضوع معین هستند. معمولاً بخش های دولتی مربوطه، کار تنظیم این گونه قوانین را به عهده دارند.
مقررات و آیین نامه های محلی یا دولتی: قوانین محلی یی هستند که به طور منطقه ای و محلی به اجرا در می آیند. میزان دقت و درستی این آیین نامه ها به ساختار دولتی منطقه بستگی دارد.
برای مثال، در ایالات متحدۀ آمریکا قانون رده های مختلفی دارد: قوانین فدرال در سراسر کشور اجرا می شوند، قوانین ایالتی فقط در ایالت مربوطه اجرا می شوند و در کنار آن ممکن است آیین نامه های محلی هم داشته باشند. مثلاً قوانین شهری یا منطقه ای… قانون فدرال فقط درمناطق تحت پوشش قانون اساسی آمریکا قابل توافق است، بیشتر قوانین حمایت از حیوانات در سطح ایالتی هستند.
آیین نامه های عملی: دستورالعمل هایی هستند که بطور خاص برای کسانی که باید قوانین را رعایت کنند، نوشته شده اند و راهکارهای عملی را در مورد مقررات وضع شده توسط (یا تحت) یک قانون ارائه می دهند.
به طور کلی، قصور در پیروی از این راهکارها، ذاتاً به این معنا نیست که شخص مشمول تعقیب قانونی قرار می گیرد. اما اگر شواهد قصور به حد استاندارد ذکر شده در این آیین نامه برسند، می توانند برای کمک در تعقیب های کیفری مربوطه مورد استفاده قرار گیرند. متقابلاً شخصی که متهم به ارتکاب جرمی شده است، می تواند با نشان دادن اینکه مطابق با استانداردهای تعیین شده در آیین نامه عمل کرده است، از خود دفاع کند.
ب) ساختارهای دولتی
ساختار دولتی که برای امور حمایت از حیوانات تعیین شده، نشانگر مهمی از اهمیت سیاسی حمایت از حیوانات در کشور مورد نظر است.
ساختارهای دولتی همچنین می توانند قدرت و نیرویی را که با آن مسائل مربوط به حمایت از حیوانات تعقیب می شود، به میزان زیادی تحت تأثیر قرار دهند.
بخش های دولتی که در امر حمایت از حیوانات مشارکت دارند می توانند بسیار متفاوت باشند.
بهترین گزینه این است که وزارتخانۀ جداگانه ای مسائل مربوط به حمایت از حیوانات را به عهده داشته باشد، اما اگر هنوز دستیابی به این گزینه مقدور نیست، نزدیکترین گزینه به آن، یک بخش جداگانه در داخل یک وزارتخانه همفکر و موافق است. در این مورد می شود مثالی از هند ذکر کرد که یک بخش رفاه حیوانات در درون وزارت رفاه سابق تأسیس شده بود.
اگر رفاه حیوانات مجبور به مصالحه و کنار آمدن با وزارتخانه ای باشد که دارای اهداف متضاد و مخالف است (مثل کشاورزی)، آن وقت اهداف حمایت از حیوانات در جایگاه دوم قرار می گیرند. نداشتن یک واحد جداگانه که به مسائل حمایت از حیوانات بپردازد حتی بدتر است؛ و این بدان معناست که هیچ رویکرد یکپارچه ای در مورد مسائل حیوانات وجود ندارد. در چنین صورتی بهتر است یک سازمان دلسوز دیگری مانند محیط زیست عهده دار مسائل مربوط به حمایت از حیوانات گردد.
ج) کمیته ها و شوراها
کمیته های مشورتی دولت می توانند در بهبود بازتاب مسائل حمایت از حیوانات نقشی چشمگیر داشته باشند و مشاورۀ حرفه ای بدهند. نقش و حوزۀ فعالیت این کمیته ها می تواند بسیار متفاوت باشد و از کمیته هایی که با همۀ جنبه های حمایت از حیوانات (همۀ موضوعات مربوطه، هم اخلاقی و هم مشکلات اجرایی و عملی، مانند جمهوری چک) سروکار دارند تا کمیته هایی که تنها با جنبۀ خاصی از آن سروکار دارند (مثل کمیته های اخلاقی که نگران بیوتکنولوژی هستند) را در بر می گیرد.
بهترین چیدمان و برنامه بستگی به ساختار قانونی و اجرایی کشور دارد. با این حال اگر کشوری مصمم باشد که فقط یک کمیتۀ مشورتی داشته باشد که همۀ جنبه های حمایت از حیوانات را در بر بگیرد، بهتر است که این کمیته به زیر گروه های کوچکتری تقسیم شود و هر یک از این زیر گروه ها طیف وسیعی از تخصص های مربوط به حوزۀ خود را در بر گیرد.
حیطۀ اختیار چنین کمیته هایی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مسائل جدیدی که در زمینۀ حمایت از حیوانات ایجاد نگرانی می کنند.
- پیشرفت های سودمند در زمینۀ حمایت از حیوانات
- تحقیقات علمی جدید در رابطه با رفاه حیوانات
- مشکلات قوانین موجود و اجرای آنها
- قوانین یا اصلاحیه های جدید مورد نیاز
- تحقیقات مورد نیاز بیشتر
- آموزش های ابتکاری مورد نیاز بیشتر
- سؤالات مربوط به صراحت و شفافیت دولت
کمیته های مشورتی نباید فقط شامل نمایندگان صنایع بهره کشی از حیوانات باشند.
یک کمیتۀ متعادل که متشکل از نمایندگان حمایت از حیوانات، استفاده کنندگان از حیوانات، دولت (بی طرف) و دانشمندان و محققان باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
این هم بسیار مهم است که کمیتۀ مذکور به اطلاعات و آمارهای دولتی دسترسی داشته باشد و بتواند گزارش های شفاف، از جمله گزارش های اقلیت را منتشر نماید. گزارش اقلیت به گزارش هایی گفته می شود که بیانگر نقطه نظرات آن تعداد از اعضای کمیته است که در رابطه با موضوع خاصی در اقلیت قرار می گیرند.
مشاوره
گروه های حمایت از حیوانات باید بر مشاورۀ کامل و بی پرده در رابطه با همۀ موضوعاتی که به حیوانات مربوط می شوند یا رفاه آنها را تحت تأثیر قرار می دهند، پافشاری کنند. مخصوصاً موارد زیر:
- مشاورۀ کامل با گروه های حمایت از حیوانات درست همانطور که با صنایع مشورت می شود
- حضور در همۀ جلسات مشاوره
- یادداشت برداری از جلسات مشاوره با ذکر نتایج برای چاپ و شفاف سازی اذهان عمومی
بدین ترتیب می توان قوانین غیر کاربردی و تضادها را قبل از معرفی قانون برطرف کرد. این مسئله بسیار مهم است زیرا هر قانونی ممکن است قابل اجرا نباشد مگر آن که تصور شود عادلانه و عملی است. ارزیابی های فنی و توصیه های تخصصی مثلاً علمی یا دامپزشکی باید جمع آوری گردند و درموقعیت مناسب استفاده شوند. جاهایی که مشاورۀ مداوم، لازم به نظر می آید، می توان یک نهاد مشورتی دائمی تشکیل داد و این امر می تواند در خود مقررات پیش بینی گردد.
د) پیش نویس قانون
گاهی از انجمن های حمایت از حیوانات خواسته می شود در تهیۀ پیش نویس قانون ملی یا محلی شرکت کنند و یا در مورد پیش نویسی که توسط یکی از ارگان های دولت مربوطه تهیه گردیده است نظر دهند. برای اطمینان از صراحت، استحکام و قابل اجرا بودن همۀ قوانین حمایت از حیوانات پیشنهاد شده، باید از نظرات متخصصان و کارشناسان استفاده شود. با آن که قوانین سایر کشورها می تواند به عنوان مدل مورد استفاده قرار گیرد، اما در این قوانین حتماً باید تغییراتی داده شود تا با ساختار قانونی خاص کشور خودتان سازگاری پیدا کند.
اسناد و مدارک WSPA در«قوانین حمایت از حیوانات: راهکارها و پیش بینی ها» یک طرح کلی از نکات کلیدی ارائه کرده است که باید موقع نوشتن قوانین حمایت از حیوانات به آنها توجه شود.
موقع تهیۀ پیش نویس قانون حمایت از حیوانات باید مسائل متعددی را مد نظر قرار داد.
اهداف و واقع بینی های قوانین: اضافه کردن دلایل ارائۀ این قوانین می تواند مفید باشد؛ دلایل اصلی می تواند شامل شعور و احساس داشتن حیوانات، قابلیت درد کشیدن آنها، و تنزل و سقوط اخلاقی و روحی یی که در اثر ظلم کردن به وجود می آید، باشد. «مقدمۀ» قانون (جمله مقدماتی که معمولاً در ابتدای قانون دیده می شود) مناسب ترین محل برای خلاصه کردن هدف، از آن قانون خاص حمایت از حیوانات است.
تعریف ها: تعاریف قانونی بی نهایت مهم هستند. آنها محدوده و میزان حمایت را تعیین می کنند. اگر زبان و لحن قانون گنگ باشد و به درستی تعریف نشود، ممکن است حوزه و فهم آن قانون را محدود کند و فرصتی فراهم آورد که استدلال شود قانون شامل آن شرایط خاص نمی شود. بنابراین صراحت و روشنی تعریف ها در همۀ موارد کلیدی یک قانون بسیار با اهمیت است و باعث سهولت تعبیر و اجرای قانون می گردد.
برای مثال حیوان چیست؟ آیا این تعریف، بی مهره گان را مستثنا می کند؟ آیا شامل حیوانات وحشی می شود؟ تعریف های مختلفی از کلمۀ «حیوان» وجود دارد و انتخاب هر یک از این تعریف ها عواقب خاص خود را دارد که باید با دقت مورد بررسی قرار گیرند.
آیا تعریف هایی مثل «درد و رنج غیر ضروری» باید مورد استفاده قرار گیرند؟ و اگر باید مورد استفاده قرار بگیرند، چطور باید آنها را تعریف کرد که ابهامی نداشته باشند؟ ظلم شامل چیست؟ اگر بازرسی پیش بینی می شود، بازرس چه کسی است؟
ممکن است بخواهید تعریف ها را باز بگذارید تا شاید در آینده آنها را بسط دهید. برای مثال، تعریف حیوان می تواند در آینده و زمانی که علم به شواهدی دست یابد که بعضی از بی مهرگان دارای احساس هستند، گسترش یابد.
وظیفۀ مراقبت
وقتی موضوع ظلم به حیوانات مطرح است، بسیاری از قوانین موجود حمایت از حیوانات تأکید دارند که یک حیوان باید مورد ظلم واقع شده و دچار درد و رنج گردیده باشد تا بشود از او دفاع کرد. حتی اگر حیوانی احتمالاً رنج می برد (مگر آنکه درمان دامپزشکی خواسته شود یا استاندارد مراقبتش بالاتر رود)، تا زمانی که شواهد رنج آشکار نباشند، هیچ کاری برای آن حیوان نمی توان انجام داد. این موضوع کار جلوگیری از درد و رنج را برای مسئولان اجرایی سخت می کند. مخصوصاً در موارد بی توجهی، که شرایط حیوان به تدریج و در طول زمان رو به وخامت می گذارد. این نقص را می توان با وضع قانون «وظیفۀ مراقبت» برای افرادی که مسئولیت نگهداری حیوانی با آنهاست، حل کرد و آنها را موظف نمود که از حیوانات خود به خوبی مراقبت کنند و نگذارند دچار رنج و ناراحتی شوند.
قانون «وظیفۀ مراقبت» در یک لایحۀ جدید رفاه حیوانات برای انگلستان و ویلز عرضه شده و اجرای آن آغاز شده است. این قانون، رنج حیوانی که در اثر غفلت متحمل درد می شود را به اندازه ظلم عمدی، مورد توجه قرار می دهد. با این قانون، مسئولان اجرایی می توانند با مشاهدۀ اولین علائم بی توجهی اقدام کنند و در صورت لزوم پیش از شروع درد و رنج، حیوان را از محل دور کرده و جابجا کنند.
قدرت ها: در قانون باید به مسئولان قدرت داده شود و این قدرت به وضوح تعریف شود. بهتر است به مأموران اجرای قانون این قدرت تفویض شود که بتوانند دست به اقدامات درمانی بزنند و یا اختیار داشته باشند حیوان را از شرایطی که احتمالاً سبب رنج و ناراحتی اوست خارج کرده و جایش را عوض کنند و یا حیوان را با مرگ ترحم آمیز از درد خلاص کنند. تمام اختیاراتی که به مأموران اجرا تفویض می شود باید به خوبی مورد بررسی قرار گیرند. برای مثال آیا آنها باید قدرت توقیف کردن مردم و وسایل نقلیه را داشته باشند؟ و اگر جواب مثبت است، بر چه اساسی؟ آیا برای اطمینان از وقوع جرم باید این اختیار به آنها داده شود که وارد هر زمین یا ساختمانی که صلاح می دانند، بشوند؟
مأموران اجرا باید در قانون به خوبی تعریف شده باشند. این تعریف می تواند شامل مواردی مثل: مأموران ویژۀ حمایت از حیوانات، پلیس، مأموران بهداشت محیط، نمایندگان وزارت کشاورزی و غیره… باشد.
مجازات ها: بسیار مهم است که مطمئن شویم مجازات های قانونی طوری تعیین شده اند که ضمن این که به قدر کافی بازدارنده و عبرت انگیز هستند با نوع و میزان جرم هم تناسب داشته باشند. انواع مجازات می تواند شامل زندان، جریمه، توقیف یا ابطال مجوزها (برای مثال مجوز مؤسسات پرورشی، محل سوارکاری یا فروشگاه های لوازم مورد نیاز حیوانات خانگی) باشد. این ممنوعیت ها نه تنها شامل مالکیت، بلکه شامل نگهداری حیوان هم می شود. این توقیف ها می توانند در رابطه با حیوان خاصی باشند یا برای همۀ حیوانات و همچنین می توانند برای چندماه یا همیشگی باشند. این مسئله هم حائز اهمیت است برای نگهداری و نجات حیواناتی که درمعرض خشونت هستند و یا، تا موقع اقدام قانونی در رنج و عذاب هستند، نیزمقرراتی در نظر گرفته شود. مجازات ها باید در بالاترین سطح ممکن در نظر گرفته شوند و این نشان خواهد داد که حمایت از حیوانات در یک کشور تا چه اندازه جدی است و به آن اهمیت داده می شود. با این همه، داشتن مجازات های شدید در قانون بدون آن که دادگاه ها به خوبی آنها را درک کنند و مورد استفاده قرار دهند، بی فایده است. بنابراین بسیار مهم است که کارمندان قضایی درک درستی از جدی بودن این نوع جرائم داشته باشند.
3 ـ قانون اساسی
همه کشورها دارای قانون اساسی مکتوب نیستند. اگر جایی قانون اساسی کتبی دارد، یکی از اهداف مفید حمایت از حیوانات باید گنجاندن حمایت از حیوانات در قانون اساسی باشد.
علاوه بر اتحادیۀ اروپا، تنها چند کشورمعدود، من جمله آلمان، هند و اتریش در قانون اساسی خود، قوانین حمایت ازحیوانات را دارند. این کار می تواند یک تغییر مبنایی استوار باشد که در تمام مبارزات و مذاکرات قانونگذاری آینده مورد استفاده قرار گیرد. در غیاب حمایت از حیوانات در قانون اساسی، اهداف و آرمان های حمایت از حیوانات ممکن است تحت الشعاع اصول دیگر قانون اساسی از قبیل:آزادی علم / تحقیق یا آزادی بیان هنری قرار گیرد.
دیوید مارتین MEP معاون ارشد پارلمان اروپا، ابراز داشته: «من قاطعانه بر این باورم که رابطۀ مستقیمی بین نحوه رفتار ما با حیوانات تحت مراقبتمان و جامعه ای که در آن زندگی می کنیم وجود دارد. هر چند که من همیشه عقیده داشته ام که اتحادیۀ اقتصادی اروپا واقعاً باید تبدیل به یک اتحادیۀ اروپایی واقعی شود، اما همیشه در خط مقدم این مشاجرات قرار داشته ام که رفاه حیوانات باید جزء معاهدات حاکم بر اتحادیۀ اروپا باشد. من افتخار می کنم که اتحادیۀ اروپا در این زمینه پیشی گرفته و مایلم ببینم که کشورهای عضو و سایر ملت ها، با گنجاندن حمایت از حیوانات در قانون اساسی خود، در این راه از هم سبقت بگیرند.»
هندوستان: از سال 1950 که قانون اساسی هند نوشته شده است، چندین هدف حمایت از حیوانات به آن اضافه گردیده است. مخصوصاً بند 48 که در رابطه با کشاورزی است و شامل ممنوعیت کشتار گاوها، گوساله ها و سایر حیوانات شیرده و بارکش است.
در سال 1974 مقررات بیشتری ارائه شد و طبق ماده 51A از مردم خواسته شد که: «همه شهروندان هند موظف به حفاظت و بهبود طبیعت از جمله جنگل ها، دریاچه ها، رودها، و حیات وحش هستند و باید نسبت به همه موجودات زنده دلسوز و مهربان باشند.»
مانکا گاندی می گوید:
« تنها آن زمان که ملتها حیوانات را به رسمیت بشناسند و برای آنها ضمانتهای قانونی معینی را در نظر بگیرند، ما میتوانیم انتظار رفتار روشنفکرانه و منصفانه نسبت به موجودات زنده را داشته باشیم. حمایت و حفاظت از حیوانات اکنون یکی از نگرانیهای اخلاقی و اجتماعی است. این امر باید در قانون منعکس باشد.»
4ـ اجرای قوانین حمایت از حیوانات
«اجرا از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا بهبود اوضاع رفاه حیوانات به هر اندازه که باشد، تنها با اجرای صحیح قانون میسر خواهد بود.» پرفسور کولین، رئیس سابق شورای رفاه حیوانات مزرعه در بریتانیا
الف ـ نقش قانون
مایک رادفورد، یک حقوقدان بریتانیایی و از مسئولان پیشرو قانون حمایت از حیوانات، نقش اجرای قانون را در هفت مقوله مهم طبقه بندی می کند:
- اجرای قانون مردم را از وجود چنین قانونی با خبر می کند.
- اجرای قانون مسئولیت های قانونی مردم را در قبال حیواناتشان، به آنها می آموزد.
- اجرای قانون ابزار اصلی ایجاد و حفظ استانداردهاست.
- اجرای قانون می تواند مانع سوءاستفاده از حیوانات شود.
- اجرای قانون اگر نتواند جلوی سوءاستفاده را بگیرد، به حیوانات این امکان را می دهد که از جایی که مورد سوءاستفاده قرار گرفته اند به جای دیگری منتقل شوند.
- اجرای قانون بر حکومت قانون مهر تایید می زند؛ با نشان دادن این که دولت از طریق دادگاه ها، کسانی را که به آن اهمیت نمی دهند مجازات خواهد کرد.
- اجرای قانون مشکلات و ضعف های قانونگذاری را آشکار می سازد. بنابراین می تواند زمینه ای برای تلاش جهت اصلاحات بیشتر ایجاد کند.
ب ـ مسئولیت اجرای قوانین
یکی از ملاحظات اصلی، تقسیم وظایف و مسئولیت های اجرایی است. بسیار مهم است که آن قانون وظیفۀ اجرایش را به روشنی مشخص کرده باشد و مسئولیت ها را تقسیم کرده و به افراد یا گروه های خاص تخصیص داده باشد.
انتخاب ادارات و مؤسسات اجرایی بسیار پیچیده است و به بررسی فاکتورهای زیر نیاز دارد: تخصص های لازم، مغایرت وظایف، پاسخ گویی و احساس مسئولیت، میزان پوشش، کنترل و هماهنگی، نقش NGO ها (تشکل های مردم نهاد) البته اگر وجود دارند، نظم و ترتیب و برنامه های عملی، امکان تشکیل یک کمیته اخلاقی برای مشورت با دولت.
بدنۀ اجرایی می تواند شامل قسمت های زیر باشد:
- پلیس
- سایر هیئت های دولتی یا ملی
- مسئولان فدرال (مرکزی)
- مسئولان ایالتی (استانی) یا منطقه ای
- مسئولان محلی
- سرپرستان و مسئولان حیوانات: در کشورهای پیشرفته کارمندان رفاه حیوانات هستند و دربدترین حالت سگ گیرها می توانند باشند.
- انجمن های حمایت از حیوانات
- دامپزشکان
- افراد
انتخاب مسئول اجرا و کانال های اجرایی، تصمیمی مشکل اما مهم است. انجمن های حمایت از حیوانات باید با مذاکره کردن مطمئن شوند که مسئولان انتخاب شده دلسوز هستند، به کار خویش وارد هستند و منابع مالی خوبی در اختیار دارند.
ج ـ نقش آموزش و پرورش در اجرای قوانین
گفته می شود 90% اجرای قانون، آموزش و اطلاع رسانی است.
این اشتباه است که موفقیت قانون حمایت از حیوانات را صرفاً با پیگرد قانونی بسنجیم. آموزش موثر، در دراز مدت موفق تر است و برخوردهای پیشگیرانه همیشه بر اقداماتی که بعد از وقوع درد و رنج برای حیوان انجام می شوند، ارجحیت دارند. یک مأمور اجرای خوب، هرگز فرصت را برای آموزش از دست نمی دهد و راهکارهای متخصصان را محور اصلی نقش خود قرار می دهد و به آن عمل می کند.
5 ـ روش های حمایت از حیوانات
جنبش حمایت از حیوانات قبلاً روش های گوناگونی را برای بهبود حمایت قانونی از حیوانات مورد استفاده قرار داده است. موارد زیر تنها مثال هایی از اقدامات انجام شده و کارهایی است که می توانست انجام شود. لطفاً فصلی که در رابطه با مبارزه و مذاکره است و به ارائه، بهبود و استفاده از قوانین می پردازد را ملاحظه فرمایید.
الف ـ معرفی قانون
- پافشاری برای یک جایگاه ملی محکم در مذاکرات بین المللی
- تأکید کشورهای عضو OIE برای جایگاه قوی تر حمایت از حیوانات در مذاکرات پیرامون استانداردهای بین المللی
- پافشاری بر تصویب توافق های بین المللی
- پافشاری بر ضمیمه سازی توافق های بین المللی در قوانین ملی
- اصرار بر امضاء/ تصویب کنوانسیون های رفاه حیوانات درشورای اروپا، اگر هنوز این کار انجام نشده است ـ فقط در اروپا
- برای اجرای کامل قوانین حمایت از حیوانات اتحادیۀ اروپا، به اعضای اتحادیه یا آنهایی که در پی عضو شدن هستند، فشار وارد نمایید.
- برای داشتن معیارهای ملی که بالاتر از قوانین رفاه حیوانات اتحادیۀ اروپا باشند، به اعضای اتحادیه یا آنهایی که در پی عضو شدن هستند فشار وارد نمایید. مثلاً ممنوعیت قفس های غنی شده (کفپوش دار) پرورش جوجه، و قفس های سنتی.
- پافشاری بر قوانین ملی حمایت از حیوانات با استفاده از الگوهای خوب.
- پافشاری روی به رسمیت شناخته شدن حیوانات به عنوان موجوداتی با شعور و با احساس.
- با استفاده ازالگوهای خوب، بر داشتن مقررات حمایت از حیوانات در سطح منطقه، استان یا محله پافشاری نمایید.
- پافشاری برای داشتن یک دپارتمان جداگانه برای رفاه حیوانات.
- پافشاری بر سیستم های اجرایی مؤثر.
- پافشاری بر آموزش کارمندان، مسئولان اجرایی و سایر کسانی که با تجارت حیوانات درگیر هستند.
- پافشاری بر داشتن یک کمیتۀ حمایت از حیوانات مؤثر، با حضورقوی و حمایت دلسوزانه از حیوانات.
- پافشاری بر اصول اخلاقی مؤثر، برای بیان جزء جزء قوانین.
- پافشاری بر مشاوره کامل و دسترسی به اسناد و مدارک.
- مبارزه و مذاکره برای ممنوع ساختن سیستم ها یا شیوه های ظالمانه.
ب ـ بهبود و پیشرفت قوانین
- پافشاری برای یک جایگاه ملی محکم، در مذاکرات بین المللی
- برای داشتن معیارهای ملی که سختگیرانه تر از قوانین رفاه حیوانات اتحادیۀ اروپا است، بر اعضای اتحادیۀ اروپا یا آنهایی که در پی پیوستن به این اتحادیه هستند، فشار وارد نمایید. مثلاً قفس های غنی شده(کفپوش دار) پرورش جوجه، همچنین قفس های سنتی را ممنوع سازند.
- پافشاری بر قوانین اصلاح شده و پیشرفتۀ ملی حمایت از حیوانات با استفاده از الگوهای خوب.
- با استفاده ازالگوهای خوب بر داشتن مقررات اصلاح شدۀ حمایت از حیوانات در سطح منطقه، استان یا محله پافشاری نمایید.
- پافشاری بر داشتن یک دپارتمان جداگانه برای رفاه حیوانات و یا انتقال آن به یک وزراتخانۀ دلسوزتر.
- پافشاری بر یک سیستم اجرایی مؤثرتر.
- پافشاری بر راهکارهای اجرایی مؤثرتر.
- پافشاری بر بهبود آموزش کارمندان، مسئولان اجرایی و تمام کسانی که به نحوی با تجارت حیوانات درگیر هستند.
- پافشاری بر داشتن یک کمیتۀ حمایت از حیوانات مؤثرتر با حضورقوی تر و حمایتی دلسوزانه تر.
- پافشاری بر اصول اخلاقی مؤثرتر و حیوان دوستانه تر، برای بیان جزء جزء قوانین.
- پافشاری بر تغییر در جایگاه حیوانات ـ به این معنا که دیگر مایملک یا «کالا» به حساب نیایند و به عنوان موجودات با شعور و حساس شناخته شوند.
- پافشاری بر مشاوره کامل تر و دسترسی بیشتر به اسناد و مدارک.
- تحقیق در مورد هر حوزه ای که نیاز به پیشرفت وتبلیغ دارد یا می بایست نمایان شود.
- مذاکره و مبارزه برای ممنوع ساختن سیستم ها یا شیوه های ظالمانه.
وقتی در پی پیشرفت هستید، بسیار مهم است که مقررات موجود را در مقایسه با مدل های ملی، منطقه ای و بین المللی مربوطه، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید. اولویت باید به مواردی داده شود که بخاطر فقدان قانون و مقررات اجرایی درست، عملاً برای حمایت از حیوانات مشکل پیش می آید. مبارزاتی که برای اصلاح مقررات قانونی صورت می گیرد می تواند در رابطه با یک موضوع خاص باشد و تنها یک مشکل را در بر بگیرد، و یا آن که عمومی و کلی باشد.
هر چقدر تأکید شود «برای الگو گرفتن، باید قوانین مناسب و باکیفیت حمایت از حیوانات را انتخاب کنید»، باز هم کافی نیست.
برای مثال در اروپا، کنوانسیون ها و توصیه های شورای اروپا (COE) مبنای خوبی برای اصول کلی حمایت از حیوانات محسوب می شوند، اما باید انتخاب و بازنگری شوند. همچنین باید در نظر داشت که کنوانسیون های شورای اروپا، اصول کلی اخلاقی یا مسائل حمایتی و یا استفاده از حیوانات در سرگرمی را پوشش نمی دهند. از آنجایی که قوانین حمایت از حیوانات بعضی از کشورها مثل بریتانیا و ایالات متحدۀ آمریکا در یک دوره طولانی شکل گرفته اند، ممکن است این قوانین در برخورد تدریجی با بعضی از مسائل برای سایر کشورها مدلی عملی و منطقی نباشند. در اروپا، قوانین حمایت از حیواناتی که از استاندارد بالاتری برخوردارند متعلق به کشورهایی مانند: سوئد، هلند و سوئیس هستند. مرجع مفید دیگر WSPA نیز می تواند :«قوانین حمایت از حیوانات: یادداشت های راهنما و مقررات پیشنهادی » باشد. زیرا قبلاً از بهترین منابع سود جسته و مقررات های مفیدی را استخراج کرده است. با این حال، هرگونه راهنمایی باید با دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و با شرایط و مشکلات خاص حمایت از حیوانات آن کشور و منطقه تطبیق داده شود.
ج ـ استفاده کردن از قوانین موجود
- تکمیل کردن اجرای رسمی و تحقیقات
- شرکت کردن در مکانیسم های اجرایی رسمی ـ از طریق قراردادها یا مناقصه ها، برای مثال: مسئول جمع آوری سگ های بی سر پناه بودن و خدمات مرتبط به آن.
- با انجام تحقیقات و افشای نواقص قانونگذاری یا اجرای آن، و افزودن فشار برای تغییر آنها.
- انطباق با تعهدات بین المللی یا اروپایی موجود را بررسی کنید و هرگونه تخلف و پیگیری با دولت خود یا طرح شکایت در یکی از سازمان های بین المللی یا اروپایی مربوطه را اطلاع رسانی کنید. برای مثال، یک فرد یا سازمان می تواند در صورت عدم رعایت قوانین اتحادیۀ اروپا شکایت رسمی داشته باشد.
- شرکت داشتن در کمیته های دولتی حمایت از حیوانات.
- شرکت کردن در امور آموزشی.
- شرکت کردن در امور تربیتی.
انجمن های حمایت از حیوانات همچنین با موفقیت از قوانینی استفاده کرده اند که در وهلۀ اول مربوط به حمایت از حیوانات و کمک به آنها نیستند برای مثال: علت بسته شدن باغ وحش ها یا سایر مکان های غیراستاندارد نگهداری از حیوانات، با استفاده از قوانینی صورت می گیرد که در اصل برای حمایت از سلامتی انسان طرح شده اند ـ مانند حفاظت محیط زیست از «حیوانات وحشی و خطرناک».
آشنایی با قانون می تواند ابزار قدرتمندی باشد.
6 ـ سازمان های بین المللی
سازمان های زیر مسائل مربوط به حمایت و حفاظت از حیوانات را پوشش می دهند:
- سازمان جهانی سلامت حیوانات
- سازمان تجارت جهانی
- سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی
- سازمان های ملل متحد شامل: سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، سازمان بهداشت و سلامت جهانی، سازمان علمی ـ آموزشی و فرهنگی ملل متحد، گروه بانک جهانی، برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد، برنامۀ توسعه و پیشرفت سازمان ملل متحد، صندوق بین المللی پول برای توسعۀ کشاورزی
- کمیسیون بین المللی صید نهنگ
- انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی
گروه های حمایت از حیوانات باید از فعالیت سازمان های مذکور مطلع باشند زیرا بر مسائل رفاه حیوانات در سراسر دنیا تأثیر می گذارند. گروه های حمایت از حیوانات همچنین می توانند به عنوان ناظر در جلسات این سازمان ها حضور به هم رسانند.
گروه های حمایت از حیوانات باید بدانند: با آن که کارکردن با این سازمان ها فواید زیادی دارد، اما در عین حال به دلایلی از قبیل: طول کشیدن زمان اخذ تصمیم، مشکلاتی که برای اخذ تصمیم وجود دارند، و ضعف سیستم رأی گیری که جزء تفکیک ناپذیر بسیاری از این سازمان های بین المللی است، گاهی شرایط بسیار ناراحت کننده و یأس آور هم پیش می آید که باید خود را برای آن آماده کنند.
در اینجا شرح مختصری راجع به چند سازمان داده شده:
الف ـ سازمان جهانی سلامت حیوانات (OIE)
/www.oie.int
سازمان جهانی بهداشت و سلامت حیوانات که مقر آن در پاریس است، به ابتکار عمل وسیعی در زمینۀ سلامت و بهداشت حیوانات در سطح بین المللی دست زده است. این سازمان، سازمانی فراگیر با بیش از 167 کشور عضو است (در موقع تهیۀ این یادداشت ها). OIE زیر نظر سازمان تجارت جهانی کار می کرد و وظیفه اش تحقیق و تصمیم گیری در رابطه با سلامت حیوانات در عرصه تجارت جهانی بود.
OIE اکنون رفاه حیوانات را نیز به عنوان اولویت در دستور کار خود قرار داده است و در فوریه سال 2004 کنفرانسی را در رابطه با رفاه حیوانات بر پا کرد. OIE به عنوان هیئت و گروهی که قابلیت ارائۀ راهکارها و استانداردهای علمی در زمینه رفاه حیوانات را دارد برگزیده شد، زیرا پایه علمی و دامپزشکی محکمی داشت .
این سازمان به رفاه آبزیان پرورشی و حیواناتی که در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند، اولویت داده است و برای حمل و نقل حیوانات در خشکی و دریا، ذبح حیوانات به نحو انسانی و با شفقت، و کشتن حیوانات به منظور کنترل بیماری ها، استانداردهایی در نظر گرفته است. این استانداردها در می سال 2005 از طرف OIE برگزیده شده اند. حالا همۀ کشورهای عضو موظفند از این استانداردها پیروی کنند، اما تاکنون هنوز کنترلی بر اجرای آنها وجود ندارد که بتوان اطمینان حاصل کرد حتماً به آنها عمل می شود. بنابراین بدون تردید، میزان رعایت این استانداردها در همه کشورهای عضو یکسان نیست.
به سایر عنوان ها، مثل حیوانات آزمایشگاهی و حیوانات وحشی، تا آنجا که منابع اجازه دهد متعاقباً پرداخته خواهد شد. اگر OIE آن طور که تصور می رود پیشرفت کند، احتمالاً اصلی ترین هیئت بین المللی خواهد شد که در امر رفاه حیوانات از صلاحیت برخوردار است.
قطعنامه 71 ـ مصوبات کمیتۀ بین المللی OIE در 25 می سال 2004، به طور خلاصه شامل موارد زیر است:
ملاحظات:
- مدیر کل با یک برنامۀ مهم، گروهی را برای کار دائمی روی مسئلۀ رفاه حیوانات تعیین نمود.
- کنفرانس فوریه 2004 نقش رهبری OIE در زمینۀ رفاه حیوانات را تأیید کرد.
- کار روی تدوین رهنمودها برای موضوعات اولویت دار در حال انجام است.
- برای موفقیت و به دست گرفتن ابتکار عمل، مشارکت فعال همۀ کشورهای عضو ضروری خواهد بود.
توصیه های کمیته
- کارگروه باید مدیر کل و کمیسیون بهداشت و سلامت حیوانات را که روی رفاه حیوانات کار می کند راهنمایی نماید.
- برای برنامه های 2005 ـ 2004 کارگروه باید زیربنای کار OIE را در زمینۀ رفاه حیوانات ایجاد کرده و برای زمینه هایی که اولویت دارند، منابع مفیدی فراهم آورد.
- خدمات دامپزشکی باید فعالانه ضامن آمادگی، مرور و اجرای مقررات رفاه حیوانات و قانونگذاری در کشورشان باشند.
- همه کشورهای عضو OIE باید در پیشبرد اهداف این سازمان در منطقۀ خود کوشا باشند.
به علاوه، OIE در این زمینه ها نیز کار خواهد کرد:
- به منظور بالابردن آگاهی از رفاه حیوانات در محیط های علمی، این سازمان نیاز به تشریک مساعی سایر مراکز تحقیقاتی دارد و مشوق اینگونه همکاری هاست .
- ارائۀ تخصص لازم در بعضی از مسائل خاص رفاه حیوانات برای گروه هایی که در OIE سرمایه گذاری کرده اند، سایر گروه های بین المللی، بخش های تولیدات حیوانی، و گروه های مصرف کننده و صنعت.
ب ـ سازمان تجارت جهانی (WTO)
www.wto.org
بسیاری از انجمن های حمایت از حیوانات معتقدند که سازمان تجارت جهانی (WTO)، امروزه بزرگترین تهدیدی است که حمایت از حیوانات با آن مواجه است.
سازمان تجارت جهانی سعی در تحمیل یک معاهدۀ جهانی دارد. توافقنامۀ کلی بر روی تعرفه ها و تجارت (GATT)، براین اصل اصرار دارد که: تجارت آزاد باید برتمام موضوعات مورد علاقۀ جامعه، از جمله توسعۀ پایدار، حفاظت از محیط زیست و حیوانات، اولویت داشته باشد.
مشکل اصلی این جاست که WTO نمی گذارد کشورها بر اساس روش تولید خود محصولاتشان را متمایز کنند، بنابراین تشخیص تمایز آنها بر اساس معیارهای رفاه حیوانات غیرممکن است.
این به معنای آن است که کشور یا گروهی از کشورها که تابع قوانین WTO هستند نمی توانند:
- واردات کالایی را به دلیل مسائل رفاهی ممنوع کنند؛ یا
- اصرار کنند که واردات مطابق قوانین خاص خودش، برای حفاظت از حیوانات و محیط زیست باشد.
اگر اتحادیۀ اروپا را به عنوان مثال در نظر گیریم: با آن که در اتحادیۀ اروپا استانداردهای بالاتری در زمینه رفاه حیوانات وجود دارد، اما این اتحادیه نمی تواند واردات محصولات حیوانی که خارج از اروپا، تحت استانداردهای پایین رفاهی تهیه شده، را ممنوع و یا تحریم نماید. آن وقت این گونه محصولات وارداتی با محصولات اروپایی نمی توانند عادلانه رقابت کنند زیرا ممکن است ارزان تر باشند.
در حال حاضر هیچ شرطی در زمینۀ ممنوعیت کالاها بر اساس مسائل رفاهی وجود ندارد؛ زیرا روش های تولید، مانع قابل قبولی محسوب نمی گردند. این موضوع عاملی دلسرد کننده در تولید محصولات با استانداردهای رفاهی بالا است. تنها درصورتی می توان در این شرایط به رفاه حیوانات توجه کرد که یا قوانین WTO بازسازی شوند و یا استانداردهای بین المللی قانونی و منطقی برای رفاه حیوانات تدوین شوند.
شرایط فعلی از نظر انجمن های حمایت از حیوانات مردود است و آنها احساس می کنند اصلاح قوانین WTO ضروری بوده و به مذاکره با WTO دراین مورد ادامه می دهند. همچنین NGO های زیادی، بیش از پیش، مفهوم این سلطۀ تجارت آزاد و همۀ اثرات مخرب زیست محیطی و اجتماعی آن را زیر سؤال می برند.
ج ـ سازمان همکاری وتوسعۀ اقتصادی (OECD)
/www.oecd.org
30 کشور عضو OECD هستند که متعهد به داشتن دولت دموکرات و اقتصاد بازار آزاد می باشند. این سازمان با روابطی فعال، به بیش از 70 کشور، تشکل های مردمی (NGO)ها و انجمن های مدنی دیگر دسترسی جهانی دارد. OECD بیشتر به خاطرآمارها و انتشاراتش شهرت دارد و کارش مسائل اقتصادی و اجتماعی از جمله: اقتصاد خُرد، تجارت، آموزش و پرورش، توسعه، علم و نوآوری را در بر می گیرد.
زمینه های مورد علاقۀ سازمان های حمایت از حیوانات عبارتند از:
- ایمنی در مقابل مواد شیمیایی، از جمله آزمایش آنها بر روی حیوانات
- مدیریت همکاری های توسعه (DAC) از جمله توسعۀ پایدار، محیط و غیره.
د ـ سازمان ملل متحد
/www.un.org
سازمان ملل متحد (UN) در عرصۀ سیاست جهانی نقش مهمی بازی می کند. پنج سازمان حمایت از حیوانات زیر به UN مشاوره می دهند:
- سازمان جهانی حمایت از حیوانات (1971)
- انجمن بین المللی مخالف آزمایش های دردناک بر روی حیوانات (1972)
- جامعۀ انسانی ایالات متحده (1996)
- شبکۀ جهانی حیوانات (2001)
- صندوق بین المللی پول برای رفاه حیوانات (2002)
در داخل سیستم UN، آژانس های تخصصی و سازمان های مستقل دیگری نیز وجود دارند. آنهایی که در رابطه با کار حمایت از حیوانات نقش کلیدی دارند عبارتند از:
- سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO)
- سازمان بهداشت و سلامت جهانی (WHO)
- سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO)
- گروه بانک جهانی
- برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)
- برنامۀ توسعه و پیشرفت سازمان ملل متحد (UNDP)
- صندوق بین المللی پول برای توسعۀ کشاورزی (IFAD)
شرح مختصری درباره هر یک از آنها در زیر آورده می شود.
سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO)
www.fao.org
فائو در سال 1954 به عنوان شعبۀ تخصصی سازمان ملل متحد برای رهبری تلاش هایی که در جهت مقابله با گرسنگی صورت می گرفت، تأسیس شد. فائو هم در خدمت «کشورهای پیشرفته» است و هم خدمات خود را در اختیار «کشورهای در حال توسعه» قرار می دهد و نقش تریبون آزاد و بی طرفی را دارد که همۀ ملت ها به طور یکسان در آن به تبادل نظر می پردازند و در مورد قراردادها مذاکره می کنند و به بحث درباره خط مشی می پردازند. این امر به «کشورهای در حال توسعه» و «کشورهای در حال گذر به مدرنیته» کمک می کند تا کشاورزی، جنگلبانی و شیلات خود را بهبود بخشند و از تغذیۀ خوب برای همه اطمینان حاصل می نماید. فعالیت های فائو چهار زمینۀ اصلی را در بر می گیرد:
- در دسترس قرار دادن اطلاعات
- به اشتراک گذاشتن تخصص ها
- ایجاد محلی برای ملاقات ملت ها
- آوردن آگاهی و دانش به میدان عمل
فائو، پیش نویسی تهیه کرد که در آن رفاه حیوانات نیز به دستورالعمل های کشاورزی خوب افزوده شد و اینگونه رسالت خویش را برای افزودن رفاه حیوانات، تکمیل کرد.
سازمان بهداشت و سلامت جهانی (WHO)
www.who.int/en
WHO آژانس تخصصی سازمان ملل متحد در زمینۀ سلامتی است که در سال 1984 تأسیس شد. هدف WHO دستیابی همۀ مردم به بالاترین حد ممکن از سلامتی است. سلامتی در اساسنامۀ WHO این گونه تعریف شده که شخص از نظر جسمی، روحی و خوشبختی اجتماعی در شرایط کاملاً خوبی به سر ببرد و فقط به فقدان ضعف وبیماری اکتفا نکنیم.
WHO به وسیله 192 کشور عضو از طریق مجمع بهداشت و سلامت جهانی اداره می شود. مجمع بهداشت و سلامت جهانی از نمایندگان کشورهای عضو WHO تشکیل شده است. بزرگترین کار این مجمع تصویب برنامه و بودجه دو سالانه WHO و تصمیم گیری بر روی سیاست گذاری های اصلی است.
زمینه هایی از فعالیت WHO که مستقیماً به هدف های حمایت از حیوانات مربوط می شود عبارتند از:
- رژیم غذایی و سلامتی، از جمله بیماری های غیر مسری
- هاری و کنترل حیوانات بی سر پناه: WSPA و WHO برای تهیۀ دستورالعمل ها و آموزش های مربوط به کنترل حیوانات بی سرپرست، با یکدیگر همکاری کرده اند.
- فناوری بهداشتی و دارویی
سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد(UNESCO)
www.unesco.org
یونسکو در 16 نوامبر سال 1945 تأسیس شد. این آژانس تخصصی UN معتقد است: آموزش و پرورش، علوم اجتماعی و طبیعی، فرهنگ و ارتباطات، راه های رسیدن به هدف بلند پروازانۀ او در نهادینه کردن صلح در ذهن انسان ها است. یونسکو به ترویج همکاری بین المللی در میان 191 کشور عضو یونسکو و شش کشوری که عضو وابستۀ یونسکو هستند، می پردازد.
دو دهه در یونسکو از نظر ارتباط خاص با انجمن های حمایت از حیوانات اهمیت ویژه ای دارند:
- 2010 ـ 2001 : دهۀ بین المللی فرهنگ صلح و عدم خشونت برای کودکان جهان
- 2014 ـ 2005 : دهۀ آموزش و پرورش برای پیشرفت و توسعۀ پایدار
گروه بانک جهانی
www.worldbank.org
بانک جهانی یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل محسوب می شود. این بانک شامل پنج مؤسسۀ وابسته و نزدیک است که همه به کشورهای عضو تعلق دارند. هر مؤسسه با فراهم ساختن کمک های مالی و فنی، نقش مهمی در راستای مبارزه با فقر و بهبود استانداردهای زندگی بازی می کند. آنها عبارتند از:
- بانک بین المللی برای بازسازی و توسعه
- کانون توسعۀ بین المللی
- موسسۀ سرمایه گذاری بین المللی
- آژانس سرمایه گذاری تضمینی چند جانبه
- مرکز بین المللی حل و فصل مناقشات مربوط به سرمایه گذاری
بانک جهانی مانند یک تعاونی اداره می شود که کشورهای عضو، سهام داران آن هستند. میزان سهام هر کشور تقریباً به حجم اقتصاد آن بستگی دارد. ایالات متحده بزرگترین سهام دار این بانک است که از 16/41 درصد آرا برخوردار است و پس از آن ژاپن، آلمان، بریتانیا و فرانسه قرار دارند. بقیۀ سهام بین سایر کشورهای عضو تقسیم می شود.
بانک جهانی تعهد کرده است که کنفرانسی با عنوان «حمایت از حیوانات در توسعه» بر پا کند.
برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد(UNEP)
www.unep.org
UNEP که در سال 1972 تشکیل شد یکی از برنامه های سازمان ملل متحد است. این برنامه صدای محیط زیست در درون سیستم سازمان ملل متحد است. UNEP برای ترویج استفادۀ معقول و توسعۀ پایدار محیط زیست جهانی، نقش کاتالیزور (عامل شتاب دهنده)، طرفدار، مربی و تسهیل گر را بازی می کند. هدف UNEP این است که با الهام بخشیدن و آگاه سازی، ملت ها را به مشارکت و مراقبت از محیط زیست، هدایت و تشویق کند و این قابلیت در مردم ایجاد شود تا کیفیت زندگی خود را به نحوی بالا ببرند که نسل آینده را به خطر نیندازند.
UNEP در رابطه با حمایت از حیوانات به چند موضوع پرداخته که درصدر آنها پروژۀ بقای گوریل ها است. پروژه ای که UNEP به همراه تشکل های غیر مردمی دیگر فعالیت و مبارزه می کند تا خطر انقراض این حیوان رفع شود.
برنامۀ توسعه و پیشرفت سازمان ملل متحد (UNDP)
www.undp.org
UNDP یکی از برنامه های سازمان ملل متحد است که به وسیلۀ یک هیئت اجرایی اداره می شود. UNDP از نمایندگان 36 کشور جهان تشکیل شده است که به حالت چرخشی در آن انجام وظیفه می کنند. تمرکز این برنامه دستیابی به اهداف توسعه ای است که در ملاقات هزارۀ سران سازمان ملل متحد تعیین شد و در آن اهداف روشنی برای کاهش دادن فقر، گرسنگی، بیماری، بی سوادی، تخریب محیط زیست و تبعیض علیه زنان تا سال 2015 در نظر گرفته شد.
در 166 کشور دنیا UNDP از شبکۀ جهانی خود استفاده می کند تا به سازمان ملل متحد و یارانش در پیشرفت و بالا بردن سطح آگاهی مردم کمک کند و کشورها را به دانش و منابع مورد نیازشان مرتبط می کند تا به این اهداف و تحقق آرمان هایشان برسند.
UNDP، برنامۀ کمک های بلاعوض کوچک (SGP) ـ که یک برنامۀ قانونی از تسهیلات محیط زیست جهانی است ـ را اجرا می کند. این کمک ها از فعالیت تشکل های غیردولتی و مردم نهاد در کشورهای «درحال توسعه» حمایت می کنند. یکی از پروژه هایی که SGP روی آن سرمایه گذاری می کند تنوع زیستی است: یعنی پروژه هایی که مدیریت تنوع زیستی در اکوسیستم، وحفاظت و استفادۀ معقول از آن را حمایت و ترویج می کنند. برای مثال می توان پروژۀ به وطن بازگرداندن بونگو (نوعی زیرگونۀ آهوی کمیاب) به «پارک ملی مانت کنیا» را ذکر کرد که با سرمایه گذاری SGP انجام پذیرفت.
صندوق بین المللی پول برای توسعۀ کشاورزی (IFAD)
www.ifad.org
صندوق بین المللی پول برای توسعۀ کشاورزی (IFAD)، یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد است که در سال 1977 به عنوان یک موسسۀ مالی بین المللی آغاز به کار کرد. این آژانس یکی از مهمترین نتایج کنفرانس جهانی غذا در سال 1974 بود. وظیفۀ صندوق کاملا مشخص است: مبارزه با گرسنگی و فقر روستائیان در کشورهای در حال توسعه .
بیشتر برنامه های IFAD که مربوط به حیوانات است، روی «شروع مجدد» تمرکز می کنند. که یا به شکل امداد رسانی فوری پس از وقوع سانحه، به عنوان بخشی از پروسۀ توانبخشی است و یا کوشش برای توسعه در دراز مدت می باشد.
هـ ـ کمیسیون بین المللی صید نهنگ (IWC)
/www.iwcoffice.org
کمیسیون بین المللی صید نهنگ (IWC) یک هیئت بین المللی است که مسئول نظم دادن به شکار نهنگ می باشد. IWC در جریان کنوانسیون بین المللی نظم دادن به شکار نهنگ تشکیل شد و در سال 1946 در واشنگتن دی سی به امضا رسید. هدف این کنوانسیون حفظ موجودی نهنگ در محیط زیست و فراهم ساختن امکان توسعۀ صنعت صید نهنگ به نحوی مناسب و منظم است. اما نگرش IWC در طی سال ها نسبت به حفظ نهنگ ها به جای نابود کردن آنها تغییر کرده است.
و ـ انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (IATA)
www.iata.org/index.asp
سازمان بین المللی حمل و نقل هوایی (IATA) انجمن خطوط هوایی است که در سال 1945 به وسیلۀ چند شرکت هواپیمایی تأسیس شد که دنبال ارتقاء «حمل و نقل هوایی ایمن، منظم و مقرون به صرفه» بودند. IATA مقررات حمل و نقل حیوانات زنده را به زبان های انگلیسی، فرانسه، اسپانیایی و چینی چاپ و منتشر می کند. این مقررات حداقل استانداردهای حمل و نقل بین المللی حیوانات را نشان می دهند.
کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های در معرض خطر (CITES)، اکنون به گروه های وابستۀ خود توصیه می کند که این مقررات را به عنوان راهکارهای رسمی حمل و نقل گونه های در معرض خطر برگزینند.
7ـ سازمانها و موسسات اروپایی
الف ـ اتحادیه اروپا (EU)
http://europa.eu.int
اتحادیۀ اروپا صرفنظر از وسعتش، به خاطر اهمیت و قدمت بین المللی از نظر سیاسی در حال توسعه است . این اتحادیه طرف مذاکره با بسیاری از مؤسسات بین المللی است. حتی هنوز هم در انجمن هایی که کشورهای مختلف نمایندۀ آن هستند، اتحادیۀ اروپا جلسات هماهنگی را برگزار می کند. اتحادیۀ اروپا به وسیلۀ معاهدۀ رم (EEC یا TEC) که در سال 1957 به امضاء رسید و با هدف پاسداری از صلح و ارتقاء پیشرفت اقتصادی و اجتماعی در اروپا تأسیس شد. اتحادیۀ اروپا اساساً منطقه ای است که بدون در نظر گرفتن مرزهای داخلی در آن فعالیت اقتصادی و تجاری انجام می پذیرد.
در معاهدۀ رم هیچ قدرتی وجود نداشت که بتواند حمایت از حیوانات را نیز در قوانین اتحادیۀ اروپا بگنجاند. اما پس از سال ها مبارزه، سرانجام در سال 1997 با الحاق پروتکلی راجع به رفاه حیوانات، با معاهدۀ جدید اتحادیۀ اروپا (معاهدۀ آمستردام) موافقت شد که اکنون در قانون اساسی پیشنهادی اروپا گنجانده شده است.
هدف پروتکل این است که اتحادیۀ اروپا را موقع بررسی قوانین در زمینۀ تحقیق، حمل و نقل، کشاورزی و بازار داخلی، موظف به رعایت رفاه حیوانات کند.
در داخل اتحادیۀ اروپا، لابی های اصلی حمایت از حیوانات عبارتند از:
- گروه اروپایی طرفدار رفاه حیوانات: این سازمان که در بروکسل مستقر است، مخصوصاً برای مذاکره در اتحادیۀ اروپا پیرامون تمام مسائل مربوط به رفاه حیوانات تشکیل شد و از سازمان های عضو و ناظران سرتاسر اروپا تشکیل شده است.
www.eurogroupanimalwalfare.org
- ائتلاف اروپایی های طرفدار حیوانات مزرعه: این ائتلاف سراسری انجمن های حمایت از حیوانات اروپایی، درمورد مشکلات اصلی حیوانات مزرعه مذاکره و مبارزه می کند و هماهنگی آن توسط «سازمان دلسوزی دامداری جهانی» انجام می شود.
www.ciwf.org.uk/ecfa
- ائتلاف اروپائی برای خاتمه دادن به آزمایش بر روی حیوانات:
این ائتلاف سراسری انجمن های حمایت از حیوانات اروپایی، در مورد مسائل مهم حیوانات آزمایشگاهی مبارزه و فعالیت می کند. این سازمان توسط اتحادیۀ بریتانیایی که خواهان لغو زنده شکافی حیوانات هستند، تشکیل شد.
www.eceae.org
- صندوق بین المللی پول برای رفاه حیوانات: این سازمان بین المللی دفتری در بروکسل دارد که در مورد بعضی از مشکلات خاص حمایت از حیوانات، با مسئولان اتحادیۀ اروپا مذاکره می کند.
www.ifaw.org
- سازمان بین المللی جامعۀ بشری (HSI) یک سخنگوی اروپایی دارد که دراتحادیۀ اروپا، پیرامون مسائل خاص حمایت از حیوانات که مورد علاقۀ جامعه بشری ایالات متحده آمریکا و HSI است، مذاکره می کند.
www.hsus.org/ace/20225
ب ـ شورای اروپا
www.coe.int
شورای اروپا که در سال 1949 تأسیس شد، یک سازمان سیاسی داخلی است و مدافع حقوق بشر در اروپا به حساب می آید و ستاد مرکزی آن در استراسبورگ فرانسه است.
اهداف آن عبارتند از:
- تلاش برای اتحاد بیشتر اروپائیان
- حفظ اصول دموکراسی پارلمانی و حقوق بشر
- بهبود شرایط زندگی و بالا بردن ارزش های انسانی
شورای اروپا نگران رفاه حیوانات شد، زیرا فهمید:
«شأن انسان را نمی توان از دینی که او بر گردن محیط زیست دارد و همینطور حیوانات ساکن در آن، تفکیک کرد.»
شورای اروپا 46 کشور عضو دارد. WSPA و یوروگروپ، هر دو مقام مشاور را دارند. شورای اروپا تعدادی ازکنوانسیون های مربوط به مسائل حمایت از حیوانات را در اختیار دارد. همچنین طبق برخی ازاین کنوانسیون ها، توصیه های دقیقی نیز ارائه می شود:
کشورهای عضو در تصویب و گزینش این توافق نامه ها آزاد هستند.
ج ـ موفقیت های اصلی حمایت از حیوانات در اروپا
موفقیت های رفاه حیوانات در اتحادیۀ اروپا از هر جای دیگری بیشتر بوده است. خلاصۀ دستاوردهای گروه اروپایی طرفدار رفاه حیوانات به شرح زیر است:
آزمایش کردن لوازم آرایش: 1993 و 2003
در سال 1993 توافق شد که ممنوعیت بازاریابی محصولات آرایشی وموادی که روی حیوانات تست شده اند از اول ژانویه 1998 اعمال گردد. مشروط براین که جایگزین های غیر حیوانی معتبر و علمی، برای سنجش ایمنی کافی در دسترس باشند. این ممنوعیت دو بار به تعویق افتاد، بار اول تا جون سال 2000 و سپس تا جون سال 2002.
آنگاه پس از 13 سال مذاکره، در سال 2003 توافق جدیدی شد مبنی براین که از سال 2009 فروش محصولات آرایشی که روی حیوانات آزمایش شده اند، تقریباً در سراسر اروپا ممنوع شود و نقطه پایانی بر آزمایش محصولات آرایشی روی حیوانات گذاشته شود.
برچسب زدن به تخم مرغ: 2001
استانداردهای جدیدی برای برچسب زدن اجباری تخم مرغ اعمال گردید. از سال 2004 همۀ تخم مرغ هایی که در اتحادیۀ اروپا تولید و سالم به بازار عرضه می شدند باید برچسبی می خوردند که روش تولید آنها را ( درفضای آزاد، انباری و یا قفس) توضیح دهد.
بخشنامه های اصلاح شده در مورد خوک ها: 2001
در جون سال 2001 دستورالعمل جدیدی در رابطه با خوک ها تصویب شد که از سال 2012 به بعد استفاده از جایگاه انفرادی برای خوک ها ممنوع شود و محدودیت های بیشتری برای استفاده ازلانه هایی که کفشان شیاردار است، اعمال گردد.
سازمان تجارت جهانی: 1999
اتحادیۀ اروپا در رابطه با نگرانی های مربوط به رفاه حیوانات در WTO راهی گشوده است. مکاتبات ارائه شدۀ آنها در سیاتل، رفاه حیوانات را نیز شامل می شد که به عنوان یک نگرانی غیر تجاری مطرح شده بود. اتحادیۀ اروپا همچنین برگۀ تبادل نظری در رابطه با رفاه حیوانات به جلسۀ مخصوص کمیتۀ کشاورزی WTO در ژنو ارائه داد.
قفس های پرورش جوجه: 1999
در جون 1999 یک دستورالعمل جدید در رابطه با رفاه مرغ های تخم گذار، استفاده از قفس های پرورش جوجه متداول را از سال 2012 ممنوع اعلام کرد.
آنتی بیوتیک ها: 1999
در آغاز سال 1999 استفاده از چهار نوع آنتی بیوتیک که به غذای حیوانات افزوده می شدند، ممنوع اعلام شد.
سوماتاتروپین گاوی: 1999
در سال 1990 فروش و استفاده از هورمون شیری BST، از طرف اتحادیۀ اروپا ممنوع اعلام شد و از سال 1999 به طور نامحدود تمدید شد.
باغ وحش ها: 1999
در مارچ 1999 از طرف شورای وزیران، دستورالعملی برای نگهداری حیوانات وحشی در باغ وحش ها، صادر شد که کشورهای عضو را موظف می کرد تا سال 2002 سیستمی برای صدور مجوز و بازرسی از باغ وحش ها برگزینند و مطمئن شوند که باغ وحش ها فضای کافی برای رفتارهای طبیعی حیوانات را در نظر گرفته اند.
تور ماهیگیری شناور: 1992 و 1998
از سال 1992 استفاده از تورهای ماهیگیری بیشتر از 2/5 کیلومتر در آب های محلی ممنوع اعلام شد. همچنین استفاده کردن از آن در همه جای دنیا توسط کشتی های ماهیگیری محلی ممنوع شد. در جون 1998 وزارتخانه های شیلات اتحادیۀ اروپا بر ممنوعیت همه تورهای ماهیگیری شناور، صرفنظر از اندازه شان، از آخر سال 2001 توافق کردند.
پروتکل رفاه حیوانات اتحادیۀ اروپا: 1997
پروتکلی در زمینۀ رفاه حیوانات مورد توافق قرار گرفت که حیوانات را به عنوان موجوداتی دارای احساس، به رسمیت شناخت. این پروتکل همچنین تمام کشورهای عضو را متعهد ساخت که هنگام تدوین و برنامه ریزی سیاست گذاری های مربوط به کشاورزی، تحقیق، حمل و نقل و بازار داخلی، به رفاه حیوانات کاملاً توجه کنند. متعاقباً این توافقنامه در قانون اساسی پیشنهادی اتحادیۀ اروپا گنجانده شد.
بخشنامۀ مربوط به گوساله ها: 1991 و 1997
سال 1991 در سیستم پرورش گوسالۀ گوشتی، پیشرفت هایی حاصل شد. در ژانویه 1997 این بخشنامه اصلاح شد وطی آن توافق گردید که از اول ژانویه 1998 در دامداری های جدید، و از آخر دسامبر 2006 در تمام دامداری ها، جایگاه های انفرادی برای گوساله ها ممنوع شود.
حمل و نقل: 1995
در 22 جون 1995 روی استانداردهای جدیدی در مورد حمل و نقل حیوانات مزرعه توافق شد. در سفرهایی که بیش از هشت ساعت طول می کشد باید از وسیلۀ نقلیۀ مخصوص استفاده شود. همچنین آب و غذا دادن ومدت استراحت حین سفر برای حیوانات مختلف، در این توافق گنجانده شدند.
بخشنامۀ اصلاح شدۀ ذبح حیوانات: 1993
این بخشنامه شامل قوانین مفصلی در مورد بستن، نگهداشتن، بیهوش کردن قبل از کشتار و نحوه ذبح حیوانات است.
تله های پاگیر: 1991
در سال 1991 شورا تصویب کرد که استفاده از تله های پاگیر از سال 1995 در جامعه ممنوع شود.
حیوانات آزمایشگاهی: 1986
در سال 1986 بخشنامه ای در مورد حمایت از حیواناتی که برای اهداف تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گیرند ـ که بر اساس کنوانسیون شورای اروپا بود ـ مورد تأیید قرار گرفت.
ممنوعیت محصولاتی که از فُک به دست می آیند: 1983
واردات پوست بچه فک های سفید خز و محصولاتی که از آنها به دست می آیند، بار اول در سال 1983 برای کشورهای عضو ممنوع شد. سپس در سال 1985 مجدداً برآن تأکید شد و نهایتاً در سال 1989 برای همیشه ممنوع اعلام گردید.
8 ـ معاهدات و توافق های بین المللی
با آن که یک کنوانسیون چند جانبه (CITES) گونه های در معرض خطر را پوشش می دهد، ولی در حال حاضر هیچ توافق بین المللی برای رفاه حیوانات وجود ندارد. نهادهای بین المللی فکر می کنند که یک توافق بین المللی می تواند راه حلی بالقوه برای مشکلات سازمان تجارت جهانی باشد. ولی این توافق در بهترین حالت فقط یک راه حل جزئی است. زیرا هر توافق بین المللی احتمالاً منجربه اتخاذ استانداردهای فوق العاده پائینی خواهد شد: پائین ترین مخرج مشترک. همچنین بخاطر عدم وجود یک سیستم نظارتی و دائم بین المللی برای رفاه حیوانات، ضمانت اجرای هر گونه توافق بین المللی زیر سؤال می رود.
انجمن های حمایت از حیوانات سال هاست که بر توافق بین المللی در مورد معیارهای رفاه حیوانات تأکید دارند. ابتکار عمل اولیه از WSPA بوده است که معتقد است اولین قدم، تأمین یک بیانیۀ جهانی رفاه حیوانات در شورای اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل متحد (ECOSOC) است.
الف ـ بیانیۀ جهانی رفاه حیوانات
در مارچ سال 2003 دولت فیلیپین در مانیل میزبان یک کنفرانس درون دولت ها بود که روی اصول بیانیۀ جهانی رفاه حیوانات به توافق رسیدند. این بیانیه از سوی 22 کشور شرکت کننده در کنفرانس مورد موافقت قرار گرفت. در این بیانیه حیوانات رسماً موجوداتی شناخته می شوند که «زنده و با احساس هستند و مستحق توجه و احترامی شایسته می باشند.» و اصول آن اعلام می دارند که رفاه حیوانات «باید هدف مشترک همه ملت ها باشد» و این که «ملت ها همه باید گام های لازم را بردارند تا جلوی ظلم و ستم به حیوانات بایستند و درد و رنجشان را کاهش دهند.»
برای پیشبرد این هدف، یک کمیتۀ سازماندهی مرکب از 5 کشور تشکیل یافته است. دولت هایی که در این کمیته خدمت می کنند هدفشان گسترش دادن مشارکت دولت ها در این امر است. بر اساس متن مانیل، اعلامیۀ جهانی پذیرفته شده توسط سازمان ملل متحد می بایست:
- بر اساس مجموعه اصول توافق شده، یک چشم انداز دولت جهانی برای رفاه حیوانات ایجاد کند.
- نشان دهد که از نظر خانوادۀ ملل متحد و جامعۀ جهانی، رفاه حیوانات امری مهم به شمار می رود.
- درایجاد قوانین رفاهی بیشتر برای حیوانات سراسر دنیا، نقشی تسریع کننده داشته باشد.
این بیانیه نباید با بیانیۀ جهانی حقوق حیوانات که در 15 اکتبر 1978 در ادارۀ مرکزی یونسکو در پاریس اعلام گردید، اشتباه شود. این یک تصور اشتباه است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد این بیانیه را تصویب کرده. در حالی که این بیانیه فقط از طرف گروه های طرفدار حقوق حیوانات، در ساختمان سازمان ملل متحد مورد تأیید قرار گرفت. برای کسب اطلاعات بیشتربه آدرس زیر مراجعه کنید:
http://league-animal-rights.org/en-duda.html
ب ـ توافق نامۀ CITES
پیمان نامۀ تجارت جهانی گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر سازمان ملل متحد
/www.cites.org
CITES یک پیمان نامۀ بین المللی با شرکت 167 کشور است که از جولای سال 1975 به اجرا درآمد. هدف کلی این پیمان نامه این است که مطمئن شود تجارت گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر، بقای این گونه ها را تهدید نکند. امروزه CITES به میزان مختلف، از بیش از 30 هزار گونۀ جانوری و گیاهی محافظت می کند. چه تجارت آنها به شکل زنده صورت گیرد وچه به شکل پالتوهای پوست یا سبزیجات خشک باشد.
167 کشوری که به CITES ملحق شده اند به شرکاء معروف هستند. با آن که عضویت در CITES به طور قانونی برای شرکاء تعهدآور است، یعنی این که آنها باید مفاد پیمان نامه را اجرا کنند، اما جای قوانین ملی را نمی گیرد. بنابراین CITES چهارچوبی را برای هر یک از شرکاء فراهم می سازد و آنها با درنظر گرفتن آن، قوانین محلی خود را اتخاذ می کنند تا مطمئن شوند که مقررات CITES در سطح ملی به اجرا در می آید. مهم است به خاطر داشته باشیم که CITES تنها در قوانین تجارت بین المللی محدودیت دارد و نمی تواند شکار کردن و میزان مصرف را در یک کشور متوقف کند.
این کنوانسیون گونه ها را طبق میزان نیاز آنها به حفاظت، به سه گروه تقسیم می کند:
ـ ضمیمه 1: گونه هایی که در خطر انقراض و نابودی هستند. تجارت بین المللی این گونه ها ممنوع است.
ـ ضمیمه 2: گونه هایی که اگر تجارت آنها به طور جدی نظم داده نشود در خطر قرار می گیرند. تجارت بین المللی گونه های ضمیمه 2 ممکن است با اعطای «مجوز صادرات» یا «گواهی صادرات مجدد» مجاز باشد. برای واردات آنها به مجوز نیازی نیست. مجوزها یا گواهی ها تنها در صورتی باید صادر شوند که مسئولان ذیربط قانع شوند و قبول داشته باشند که شرایط لازم رعایت شده است و بالاتر از همه این که تجارت مذکور خطری را متوجه بقای آن گونه در محیط زیست نمی کند.
ضمیمه 3: گونه های محافظت شده ای که دولت آنها را مشخص نماید و از سایر شرکاء در کنترل تجارت آنها تقاضای مساعدت کند. تجارت بین المللی گونه هایی که در ضمیمه 3 توضیح داده شد، تنها در صورت ارائۀ مجوز یا گواهی خاص میسر است.
ج ـ توافق نامۀ رامسر
/www.ramsar.org
پیمان نامۀ تالاب ها (زمین های باتلاقی که زیستگاه بعضی از پرندگان و رویش گاه بعضی از گیاهان است) که در سال 1971 در رامسر ایران به امضا رسید، یک معاهده بین دولت ها است که چهارچوب اقدامات ملی و همکاری های بین المللی در رابطه با حفظ محیط زیست و بهره برداری صحیح از تالاب ها و سرچشمه شان را تعیین می کند.
در حال حاضر 146 کشور طرف این قرارداد هستند که با 1458 منطقۀ باتلاقی و مجموعاً 120/5 میلیون هکتار زمین، در لیست پیمان نامۀ رامسر به عنوان تالاب های مهم بین المللی ذکر شده اند.
د ـ توافق نامۀمیراث جهانی
http://whc.unesco.org/nwhc/pages/doc/main.htm
پیمان نامۀحفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی جهان که در سال 1972 به امضا رسید، هدفش حفاظت از اموال طبیعی و فرهنگی برجسته و با ارزش جهان، در مقابل صدمات دنیای همیشه در حال توسعه و تحول است.
هـ ـ پیمان نامۀ بُن
/www.cms.int
این پیمان نامه که در سال 1979 در رابطه با حفاظت از گونه های مهاجر حیوانات وحشی به امضا رسید و به CMS یا پیمان نامۀ بُن هم معروف است، هدفش حفاظت از گونه های خاکزی، آبزی و پرندگان مهاجر در محدودۀ زندگیشان است. این پیمان نامه یک پیمان نامه بین دولت هاست که تحت حمایت برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد به امضا رسیده و از اول نوامبر 1983 که مفاد این پیمان نامه به اجرا درآمد، تعداد اعضای آن پیوسته رو به افزایش گذاشت و تا اول جولای 2005 به 91 عضو رسید.